Data publikacji:

UEFI – co to?

Jeżeli choć trochę interesowaliśmy się tematyką budowy i funkcjonowania komputerów PC, z pewnością zetknęliśmy się z ideą BIOS-u, z którym bezpośrednio związane jest również pojęcie UEFI. W artykule tłumaczmy, co kryje się pod tymi dwoma skrótowcami, a także jakie mają znaczenie dla przeciętnego użytkownika peceta.
uefi
Spis treści
Zanim przejdziemy do zdefiniowania tego, czym jest UEFI, w pierwszej kolejności musimy przedstawić najważniejsze informacje na temat BIOS-u, które będą stanowić niezbędny kontekst dla dalszej części tekstu. BIOS (ang. Basic Input Output System, pol. Podstawowy system wejścia-wyjścia) to komplet procedur pośredniczących pomiędzy systemem operacyjnym komputera a jego poszczególnymi komponentami. 
Stanowi on podstawowe oprogramowanie peceta, do którego dostęp uzyskujemy nawet bez instalacji na nim jakiegokolwiek programu. BIOS zapisywany był na specjalnym chipie stanowiącym część płyty głównej PC. BIOS stosowany był w komputerach PC od lat 80. i do lat 2000. nie uległ znaczącym zmianom, opierając się na prostym interfejsie tekstowym obsługiwanym z pomocą klawiatury. 
Wraz z upływem lat producenci sprzętu wykorzystali jednak w pełni bardzo ograniczony potencjał BIOS-u, co sprawiło, że zaczęli oni pracować nad jego zmianą. Podkreślmy, że BIOS mógł pracować jedynie w trybie 16-bitowym, co oznaczało, że nie był w stanie obsłużyć dysków o wielkości przekraczającej 2 TB. Nie mógł też inicjować jednocześnie wielu komponentów i urządzeń, co zwalniało proces startu komputera. Co więcej, jego oprogramowanie musiało się też zmieścić w całości w pamięci o wielkości zaledwie 1 MB. 
Pod koniec lat 90. Intel zaproponował nowy rozszerzony standard dla BIOS-u o nazwie EFI, który został jednak przyjęty w ograniczony sposób przez wybranych producentów. Dopiero na przełomie 2006 i 2007 roku branża PC (w tym Microsoft, AMD, Intel) zgodziła się przyjąć jego ulepszoną wersję o nazwie UEFI, która do dziś jest rozwijana przez niezależną fundację.

Czym jest UEFI?

BIOS w technologii UEFI znajdziemy obecnie we wszystkich komputerach i całkowicie wyparł on swojego poprzednika, choć dla uproszczenia i z przyzwyczajenia oprogramowanie to prawie zawsze jest określane wyłącznie jako „BIOS”. 
Ponieważ BIOS UEFI nie jest ograniczony wielkością dostępnej mu pamięci i korzysta w pełni z możliwości procesorów, oprogramowanie jest znacznie bardziej kompleksowe. Dzięki temu może oferować w pełni funkcjonalny interfejs graficzny, korzystający z myszki i klawiatury. To znacząco ułatwia jego obsługę i pozwala na szybsze monitorowanie oraz modyfikowanie najważniejszych funkcji komputera, związanych między innymi z funkcjonowanie procesora lub dysków. UEFI przyspiesza proces startu komputera i uruchamiania systemu z nośników pamięci USB.
BIOS UEFI można bez większych problemów aktualizować o nowe wersje, nawet bez potrzeby restartowania peceta. To pozwala producentom płyt głównych na wprowadzenie zmian gwarantujących, że sprzęt będzie bez problemu pracować z nowymi komponentami i standardami technologicznymi. Na chipie znajduje się też zazwyczaj zapasowa wersja oprogramowania, którą możemy przywrócić w razie problemów lub infekcji wirusem.
UEFI posiada także szereg dodatkowych zabezpieczeń komputera oraz zaawansowane funkcje sieciowe, pozwalające administratorom na zdalne naprawianie problemów lub konfigurację peceta, a także ułatwia przygotowywanie i modyfikowanie sterowników sprzętowych.