Narzędzia do obróbki drewna. Co się przyda w domowym warsztacie do majsterkowania w drewnie?

Majsterkowanie w drewnie to przyjemny i pożyteczny sposób na spędzanie czasu. Własnoręcznie stworzone meble, altany, szkatułki czy ozdoby dadzą wiele satysfakcji. Jak przygotować domowy warsztat do pracy z drewnem? Jakie narzędzia do obróbki drewna warto kupić na początek? Podpowiadamy, jak rozsądnie rozbudować swój domowy arsenał do majsterkowania.

Do czego przydadzą ci się narzędzia stolarskie?

Drewno to niezwykle wdzięczny, ponadczasowy i piękny materiał. Jego naturalny wygląd doskonale prezentuje się we wnętrzach, a łatwość obróbki pozwala na stworzenie niezliczonych konstrukcji. Dysponując podstawowymi narzędziami możesz stworzyć m.in.:

ramę łóżka,
stolik kawowy,
półki,
szkatułki na przedmioty,
budę lub legowisko dla psa,
stojaki,
deski do krojenia,
szkatułki i organizery,
stołki.

Organizacja miejsca pracy

Rozpoczynając przygodę z majsterkowaniem w drewnie, nie potrzebujesz kompletnego warsztatu stolarskiego. Wystarczy niewielki kąt w piwnicy lub na strychu, w którym przygotujesz miejsce do działań. Niektóre prace z obrobionym już drewnem lub sklejkami, niewymagające szlifowania heblowania lub innych „brudnych” czynności, wykonasz nawet w mieszkaniu.

Podstawą prac stolarskich jest stabilny stół. Możesz skorzystać ze starego biurka lub nieużywanego stołu kuchennego, albo zwykłego stołu warsztatowego. Dobrym pomysłem jest zakup niewielkiego stołu stolarskiego (są modele składane), wyposażonego w zaciski ułatwiające obróbkę drewna, regulację nachylenia blatu, miary ułatwiające docinanie elementów oraz miejsce na narzędzia.

Stół powinien być na tyle masywny i trwały, by móc do niego przymocować duże imadło.

Organizując miejsce pracy, nie można zapomnieć o przechowywaniu narzędzi. Składowanie ich w dużej skrzynce narzędziowej jest kłopotliwe, bo znalezienie odpowiedniego śrubokręta lub wiertła zajmie dużo czasu.

Znacznie lepszym pomysłem jest skorzystanie z szafki narzędziowej. Liczne szuflady i przegrody ułatwią organizację narzędzi i materiałów. Świetnie sprawdza się również regulowana ścianka narzędziowa, na której zawiesisz najczęściej używane narzędzia.

Nie zapomnij o odpowiednim doświetleniu pomieszczenia oraz blatu roboczego. Centralne światło w pomieszczeniu nie wystarczy, dlatego dokup lampy warsztatowe, które skierujesz bezpośrednio na miejsce pracy. W niektórych przypadkach przyda się również latarka czołowa.

Narzędzia ręczne do majsterkowania w drewnie – to musisz mieć w domowym warsztacie

Większość podstawowych prac z drewnem wykonasz przy pomocy narzędzi ręcznych. Co ciekawe, do podstawowych prac nawet ręczna wiertarka nada się bardzo dobrze.

Poniższe narzędzia przydadzą ci się nawet po zakupie bardziej zaawansowanych elektronarzędzi, więc nie musisz na nich oszczędzać. Jakie narzędzia ręczne kupić do domowego warsztatu stolarskiego?

Imadła, ściski, szczypce stolarskie – niezbędne podczas klejenia

Trudno wyobrazić sobie domowy warsztat bez imadła. Niektóre stoły ciesielskie wyposażone są w specjalne imadło do prac z drewnem, jednak zwykłe, duże imadło mocowane do stołu warsztatowego również się przyda. Niezwykle użyteczne są również różnej wielkości ściski – od małych do dużych, regulowanych.

To one przytrzymają element w czasie frezowania czy żłobienia, a także ścisną klejone deski. Im więcej ścisków w warsztacie stolarskim, tym lepiej.

Piły ręczne do cięcia drewna – idealne narzędzia stolarskie na początek

Pierwszą piłą do drewna, jaką kupisz do amatorskiego majsterkowania, jest płatnica do drewna. Wielkość jej zębów uzależniona jest od tego, czy zamierzasz pracować w mokrym, czy suchym (sezonowanym) drewnie. Choć płatnica z drobnymi zębami jest bardzo użyteczna, z czasem pojawi się potrzeba wykonania innych rodzajów cięć. Dokup więc inne rodzaje pił do drewna, np. otwornicę, grzbietnicę, piłę japońską czy uniwersalną piłę kabłąkową do wymiennych brzeszczotów.

Kolejny krok do przodu to inwestycja w piłę ukośną. Dzięki niej precyzyjnie dotniesz deski pod określonym kątem i wykonasz równe, schludne cięcie, co nie zawsze uda się „z ręki”. Zanim jednak kupisz ukośnicę, zainwestuj w prostą skrzynkę uciosową – do podstawowych zadań wystarczy.

Strugi do drewna – do wygładzenia powierzchni

Do wyszlifowania niewielkich nierówności wystarczy ci papier ścierny owinięty wokół drewnianego klocka. Obrobienie surowego drewna będzie jednak łatwiejsze, jeśli użyjesz strugów i hebli. Ręcznym strugiem zedrzesz starą warstwę drewna, obrobisz nieoszlifowane deski oraz zaokrąglisz krawędzie. Wykonasz także rowki, wręby i wpusty. Aby uzyskać gładką powierzchnię, pamiętaj o tym, by strugać drewno w jednym kierunku, wzdłuż włókien.

Początkowo przyłóż nacisk do przedniej części hebla i, zbliżając się do końca, przenieś ciężar na jego tył. Kolejny praktyczny zakup do domowego warsztatu to zestaw pilników i tarników. Posłużą ci do usunięcia naddatków materiału, wygładzenia otworów czy nadania elementowi pożądanego kształtu.

Dłuta do drewna – nie tylko do rzeźbienia

Choć dłuta kojarzą się z rzeźbiarstwem, przydadzą się także podczas mniej artystycznych prac z drewnem. Wykorzystasz je podczas wykonywania połączeń ciesielskich, gdyż nie wszystkie cięcia uda się wykonać piłą, nawet włosową. Ostre dłuta pomogą ci także wygładzić otwory oraz zagłębienia, a także uzyskać odpowiednie kąty. Dłuta o łukowym brzeszczocie umożliwią wykonanie mis, kubków czy innych naczyń z drewna. Do pobijania dłut przyda ci się drewniany młotek.

Wkrętaki, młotki, szczypce – tego nie może zabraknąć

Choć niemal każdy element można połączyć złączem ciesielskim, czasem łatwiej wykorzystać gwoździe i wkręty do drewna. Wyposażając swój domowy warsztat, nie zapomnij więc o zakupie różnego rodzaju śrubokrętów, kluczy, szczypiec i kombinerek. Kupisz je w praktycznych zestawach (np. w walizkach), dzięki czemu nie zgubisz ich w warsztatowym harmidrze.

Zwróć uwagę na to, by w zestawie były wkrętaki nie tylko z klasycznym grotem Philips, ale i Pozidriv. Odpowiadające im wkręty rozpoznasz po dodatkowym krzyżowym nacięciu. Wybierając młotek do prac z drewnem, zdecyduj się na młotek stolarski, ułatwiający wbijanie i wyciąganie gwoździ.

Miary, kątomierze, poziomice – precyzja ponad wszystko

Naczelna zasada wszystkich prac technicznych brzmi: „dwa razy zmierz, raz tnij”. W stolarskim warsztacie nie może więc zabraknąć różnego rodzaju poziomic, miar zwijanych, kątomierzy czy suwmiarek.

Te uniwersalne narzędzia przydadzą ci się także podczas innych prac. Nie zapomnij o ołówkach stolarskich, które zawsze znikają w najmniej oczekiwanym momencie.

Elektronarzędzia do majsterkowania w drewnie – co wybrać?

Narzędzia ręczne do obróbki drewna są bardzo użyteczne, ale praca nimi może być wycieńczająca i długotrwała. Jeśli zamierzasz wykonać czasochłonny projekt, wymagający obróbki dużej ilości materiału, warto pomyśleć o zakupie elektronarzędzi. Niektóre z nich są bardzo tanie, a znacznie przyspieszą postęp prac. Co warto kupić oprócz wiertarki i wkrętarki?

Podstawowe narzędzie do obróbki drewna — pilarka elektryczna

Jedną z najczęstszych czynności podczas prac stolarskich jest przecinanie elementów drewnianych: desek, listew, słupków itd. Zamiast męczyć się tradycyjną piłą, która wymaga dość dużej siły i wprawy, lepiej użyć specjalnego elektronarzędzia, jakim jest pilarka tarczowa.

W dużych i profesjonalnych warsztatach ma ona najczęściej postać narzędzia stołowego, natomiast dla amatorów majsterkowania dużo bardziej poręczna jest pilarka ręczna, w której elementem tnącym jest ruchoma tarcza.

Urządzenie takie pozwala na cięcie wzdłużne i poprzeczne drewna, a także pod kątem (od 45 do 90 stopni). Wybierając pilarkę, należy zwrócić uwagę na jej moc (im większa, tym sprzęt jest wydajniejszy) oraz na możliwą głębokość cięcia. Nawet do najprostszego urządzenia warto dokupić prowadnicę, która ułatwia proste cięcie (niektóre modele mają ją w komplecie).

Do wyboru są także rozmaite tarcze różniące się wymiarami oraz liczbą zębów. Najtańszą pilarkę można kupić już za niecałe 200 zł, natomiast najdroższe urządzenia ręczne kosztują nawet kilka tysięcy złotych. Warto wiedzieć, że pilarka i szlifierka oscylacyjna są najczęściej stosowanymi elektronarzędziami przy obróbce drewna.

Tokarka do drewna — do precyzyjnego kształtowania

Aby nadać poszczególnym elementom drewnianym odpowiedni kształt (np. walca lub stożka), niezbędna jest obróbka skrawaniem, a dokładnie — toczenie. Służy do tego urządzenie zwane tokarką do drewna, które element drewniany wprawia w ruch obrotowy, umożliwiając tym samym równomierne skrawanie jego powierzchni w celu osiągnięcia pożądanego kształtu.

Warto w tym miejscu wspomnieć o innym urządzeniu skrawającym, jakim jest frezarka górnowrzecionowa, która pozwala kształtować powierzchnie płaskie (więcej informacji na jej temat można znaleźć niżej). O ile pilarka tarczowa czy szlifierka oscylacyjna jest niezbędna w każdym warsztacie, o tyle tokarkę można spotkać raczej w zakładach przemysłowych lub profesjonalnych warsztatach stolarskich, zajmujących się np. produkcją mebli.

Są to zazwyczaj duże i kosztowne maszyny, wyposażone w wiele nowoczesnych rozwiązań zwiększających ich wydajność i precyzję. Dla majsterkowiczów hobbystycznie zajmujących się precyzyjną obróbką drewna, stworzono miniaturowe i proste w obsłudze tokarki, które można zmieścić nawet na niewielkim domowym stole warsztatowym.

Szlifierki do drewna: szlifierka kątowa czy oscylacyjna?

Szlifowanie drewna jest zazwyczaj ostatnim etapem jego obróbki, który bywa jednocześnie najbardziej praco- i czasochłonną czynnością. W przypadku małych przedmiotów często wystarczają proste materiały ścierne, jednak przy większych elementach zdecydowanie przydaje się elektryczna szlifierka. Tego rodzaju urządzeń jest na rynku bardzo dużo, ponieważ do drewna używa się m.in. szlifierek taśmowych, szlifierek oscylacyjnych, kątowych i mimośrodkowych.

Najczęściej używanym sprzętem przy obróbce elementów drewnianych jest szlifierka oscylacyjna, która należy do podstawowych narzędzi wykończeniowych. Materiał ścierny podczepiany jest do stopy urządzenia, która — w zależności od modelu — może mieć trójkątny bądź prostokątny kształt. Szlifierka ta używana jest najczęściej do wygładzania dużych powierzchni drewnianych.

Kupując taki sprzęt, należy zwrócić uwagę na moc urządzenia i poziom wibracji oraz takie elementy, jak odsysacz pyłu czy sposób wymiany materiału ściernego. Najmniejsze i najprostsze urządzenia są dostępne już za około 100 zł.

Wśród szlifierek dużą popularnością cieszy się także szlifierka kątowa. Jest to jednak urządzenie przeznaczone bardziej do obróbki metalu niż drewna, gdyż w przypadku tego drugiego materiału wymagana jest duża wprawa i umiejętności. Elementem szlifującym jest tutaj bardzo szybko obracająca się tarcza, która dość gwałtownie ściąga kolejne warstwy materiału, co przy nieuwadze operatora może doprowadzić do trwałego uszkodzenia elementu drewnianego.

Ponieważ jednak ten rodzaj szlifierki jest dość wszechstronny i niedrogi, wiele osób decyduje się właśnie na niego. Specjaliści podkreślają, że do drewna warto stosować przede wszystkim szlifierkę oscylacyjną lub mimośrodkową, natomiast do szlifierki kątowej należy odpowiednio dobierać tarcze i krążki ścierne.

Szlifierka mimośrodkowa to zazwyczaj niewielkie i lekkie urządzenie, które do szlifowania powierzchni wykorzystuje ruch oscylacyjny i obrotowy. Ze względu na takie działanie szlifierki mimośrodkowe uznawane są za bardziej agresywne od szlifierek oscylacyjnych.

Frezarka górnowrzecionowa — do kształtowania powierzchni płaskich

Urządzenie to, podobnie jak tokarka do drewna, służy do precyzyjnego kształtowania elementów drewnianych, tyle że płaskich. Wykorzystuje się je np. do żłobienia rowków, wpustów, wrębów, zaokrąglania rantów, wycinania reliefów itp. Działanie urządzenia polega na przesuwaniu go nad powierzchnią, która jest obrabiana, za pomocą wrzeciona umieszczonego na dole frezarki.

Ze względu na swoją dużą funkcjonalność, frezarki górnowrzecionowe są stosowane zarówno w przemyśle oraz specjalistycznych zakładach stolarskich, jak i przydomowych warsztatach. Profesjonalne urządzenia potrafią kosztować nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych, ale dla amatorów stolarstwa są dostępne niewielkie frezarki za kilkaset złotych.

Wykorzystywanie nowoczesnych elektronarzędzi do obróbki drewna sprawia, że prace stolarskie i ciesielskie są łatwiejsze, wymagają mniej wysiłku i pozwalają osiągnąć lepsze efekty.

Specjalistyczne maszyny, takie jak tokarka do drewna, szlifierka kątowa czy frezarki górnowrzecionowe, znajdują coraz częściej zastosowanie nie tylko w profesjonalnych zakładach, lecz także przydomowych warsztatach.

Ich funkcjonalność i prosta obsługa sprawiają, że za obróbkę drewna coraz częściej zabierają się także kobiety, które z zapałem tworzą praktyczne i piękne przedmioty do domu.

Autor: Szymon Sonik