Data publikacji:

Wybieramy odpowiednie gniazdo procesora: LGA, AM4, TR4 i inne

Procesor (CPU) jest fundamentalnym komponentem każdego komputera. Zarządza komunikacją pomiędzy różnymi elementami maszyny, wykonując równocześnie miliony skomplikowanych operacji obliczeniowych, bez których nie uruchomimy nawet najprostszej aplikacji. Poszukując nowego układu do peceta, zetkniemy się jednak z różnego rodzaju technicznymi terminami, które nie zawsze muszą być jasne. Jednym z nich jest gniazdo (socket) procesora. Tłumaczmy, do czego ono służy i jakie zachodzą różnicę pomiędzy jego poszczególnymi modelami. 
gniazdo procesora

Gniazdo do procesora – co należy wiedzieć?

Najprościej ujmując, gniazdo jest złączem, w które wpina się procesor podczas jego instalacji na płycie głównej komputera. Przyjmuje ono bardzo charakterystyczny wygląd, z zewnątrz składając się kwadratowej plastikowej ramki z wieloma drobnymi otworami. Jest ono dodatkowo wyposażone w specjalne zaczepy i przykrywkę, ich zadaniem jest solidne utrzymanie w miejscu CPU, a także dołączonego do niego radiatora i wentylatora. W drobne otwory na powierzchni gniazda wkładamy spodnią część procesora, na której znajdziemy malutkie metalowe nóżki. 
Kwestia gniazda procesora interesuje wyłącznie właścicieli stacjonarnych komputerów PC, w których można wymieniać CPU. W Komputerach przenośnych układy są na stałe zintegrowane z płytą główną. 
Obecnie praktycznie jedynymi producentami procesorów do domowych i biurowych pecetów są firmy AMD czy Intel. Płyty główne muszą być przystosowane do pracy z układami jednej lub drugiej spółki, które wykorzystują zupełnie inne gniazda procesorowe. W obrębie modeli danego producenta również spotkamy się z fundamentalnymi różnicami, bowiem co jakiś czas nowe serie chipów wchodzą na rynek wraz z właściwym dla siebie socketem. Informację na ten temat znajdziemy zawsze na pierwszym miejscu specyfikacji technicznej procesora. 
Warto dodać, że niegdyś gniazda procesorów różniły się znacząco pomiędzy sobą fizycznymi rozmiarami, a nawet wspieranym sposobem montażu procesora. Dziś większość z nich ma podobne wymiary i konstrukcję, ułatwiając producentom płyt głównych przygotowywanie wariantów tych samych modeli z różnymi wersjami złącza CPU. Sytuacja taka sprzyja też wytwórcom uniwersalnych systemów chłodzenia do procesorów.

Gniazda w procesorach firmy Intel

Intel tradycyjnie bardzo często wprowadza na rynek procesory obsługujące nowe typy socketów wraz z debiutem ich nowych serii (generacji). Na szczęście są one oznaczane zawsze w jednolity sposób; składają się tylko z dwóch części – czterocyfrowej liczby oraz poprzedzającej jej skrótu „LGA”. 

Najpopularniejsze gniazda do procesorów Intel

  • LGA 2066 – procesory IntelCore 10 generacji
  • LGA 1700 – procesory IntelCore 12 i 13 generacji
  • LGA 1200 – procesory IntelCore 10 i 11 generacji
  • LGA 1151 – procesory IntelCore 8 i 9 generacji
  • Gniazda w procesorach firmy AMD

    AMD znacznie rzadziej zmienia gniazda swoich procesorów. Dla przykładu, wszystkie pięć generacji procesorów AMD Ryzen wykorzystuje to samo gniazdo (z pewnymi obostrzeniami związanymi z chipsetami płyt głównych). Strategia ta jest chwalona przez konsumentów, pozwala bowiem ulepszać lub wymieniać CPU producenta, a także oszczędzić na zakupie nowych coolerów CPU.

    Najpopularniejsze gniazda do procesorów Intel

  • AM5 – procesory AMD Ryzen z serii 7000 i nowszych
  • AM4 – procesory AMD Ryzen z serii 1000, 2000, 3000, 5000
  • sTRX4 – procesory AMD Ryzen Threadripper 3000
  • TR4 – procesory AMD Ryzen Threadripper z serii 1000 i 2000
  • Zdjęcie: Envato Elements