Jaki multimetr wybrać i jak go używać?

Uniwersalny miernik elektroniczny to narzędzie, którego nie może braknąć w domowym warsztacie. Przydaje się w pracach z domową elektryką, urządzeniami elektrycznymi czy instalacją samochodową. Sprawdź, jaki multimetr wybrać oraz jak z niego korzystać.

Czym jest multimetr?

Miernik elektroniczny, zwany też multimetrem, to niewielkie urządzenie pomiarowe. Wyposażone jest w dwie sondy, które ułatwiają diagnostykę instalacji oraz urządzeń ulokowanych w trudno dostępnych miejscach.

Aby wykonać pomiar, należy wpiąć wtyczkę sondy w odpowiedni slot, a następnie przekręcić pokrętło na odpowiedni tryb. Odczyt pomiaru wyświetlany jest na dużym i czytelnym wyświetlaczu, który często jest także podświetlany. Oprócz klasycznych multimetrów szeroko dostępne są też mierniki cęgowe.

Do czego przyda ci się miernik uniwersalny? Za pomocą dobrego multimetra sprawdzisz m.in.:

• napięcie prądu stałego,
• napięcie prądu przemiennego,
• natężenie prądu,
• opór elektryczny (rezystancję),
• ciągłość przewodu elektrycznego,
• test diody.

Droższe multimetry mierzą także:

• temperaturę,
• częstotliwość,
• pojemność,
• ciśnienie.

Przykładowe zastosowania miernika uniwersalnego:

• Sprawdzenie stanu oraz naładowania akumulatora.
• Sprawdzenie pojemności baterii.
• Znalezienie „pożeracza prądu” w aucie.
• Sprawdzenie postojowego poboru prądu.
• Kontrola stanu świec żarowych.
• Diagnoza przerwanych obwodów elektrycznych.
• Szukanie napięcia na kablach podczas wpięcie w wiązkę samochodową.
• Pomiar napięcia przewodzenia.
• Określenie strat na przewodzie.

Jaki multimetr wybrać?

Podstawowe mierniki uniwersalne dostaniesz nawet na stacjach benzynowych lub w popularnych supermarketach. Ich ceny rozpoczynają się od ok. 20 zł. Do sporadycznego użytku nadadzą się całkiem dobrze, ale nie grzeszą trwałością. Szczególnie podatne na uszkodzenia są wtyki oraz kable sond, które potrafią się rozpaść już po pierwszym użyciu.

Jaki multimetr kupić? Bardziej użyteczny model znajdzeisz za ok. 50 zł. Ma zazwyczaj wyższą dokładność oraz rozdzielczość. Wyposażony jest w automatyczny dobór zakresu pomiaru, dzięki czemu nie musisz za każdym razem zmieniać ustawień pokrętła.

Największą zaletą droższego, dobrego multimetra jest jednak znacznie wyższe bezpieczeństwo prac, wynikające z lepszej jakości zabezpieczeń przepięciowych. Przewody, gniazda, wtyki i końcówki sond wykonane są natomiast z wytrzymalszych materiałów, lepiej radzących sobie z niskimi temperaturami.

Jak podpiąć kable do multimetra?

Podczas pierwszego użycia multimetru sporą zagwozdkę mogą stanowić gniazda na dołączone do zestawu sondy. Większość modeli mierników ma trzy gniazda, a do zestawu dołączone są tylko dwie sondy. Jak łatwo się domyślić, nie jest to błąd producenta.

Pierwsze gniazdo, COM, służy do podłączenia czarnego przewodu masowego. Drugie z gniazd (VΩmA) należy wykorzystać podczas pomiarów oporu elektrycznego, napięcia oraz niskiego natężenia (do 1 A). Do czego służy więc trzecie gniazdo? Jest ono przeznaczone do pomiaru wyższych natężeń prądu.

Przed pierwszym użyciem upewnij się, jakie jest maksymalne natężenie obsługiwane przez dany multimetr. Często górną granicą jest 10-20 A. W niektórych multimetrach znajdziesz też czwarte gniazdo, służące do pomiaru temperatury, ciśnienia, częstotliwości lub rezystancji.

Multimetr: jak go używać? Przykłady zastosowania

Wiesz już, jaki multimetr wybrać. Jak używać jednak tego miernika?

Pomiar napięcia stałego DC (V=)

Pomiar napięcia stałego wykorzystasz chociażby do sprawdzenia naładowania akumulatora. Większość multimetrów ma do wyboru kilka zakresów pomiarowych, np. 200 mV, 2 V, 20 V, 200 V, 600 V, przy czym mowa tu o górnej obsługiwanej w danym trybie granicy. Wybranie nieprawidłowego trybu lub zakresu może doprowadzić do przepalenia bezpiecznika lub uszkodzenia miernika.

Jeśli nie wiesz, jakiego napięcie możesz się spodziewać, zacznij od najwyższej wartości, a następnie zawężaj zakres pomiaru do bardziej precyzyjnych jednostek. Multimetry automatyczne same dobierają zakres, jednakże w dalszym ciągu spoczywa na tobie wybór tryby (napięcie, natężenie, rezystancja).

Pomiar napięcia przemiennego AC (V~)

Jeśli chcesz mierzyć napięci w domowym gniazdku elektrycznym, musisz wybrać tryb prądu przemiennego. W Polsce obowiązuje napięcie 230 V, dlatego zakres 0-200 V będzie w tym przypadku zbyt mały. Wybierz drugi tryb, np. 0-500 V lub 0-600 V.

Po co jednak sprawdzać napięcie w gniazdku, oprócz tego, by upewnić się, że jest? Dzięki multimetrowi możesz zmierzyć wartość spadków napięcia podczas uruchomienia urządzeń o dużej mocy.

Pomiar natężenia prądu A i mA

Zmierzenie natężenia prądu przyda ci się chociażby wtedy, gdy akumulator samochodowy notorycznie się rozładowuje. Częstą przyczyną jest tzw. złodziej prądu, czyli nieprawidłowo działający odbiornik, wyczerpujący energię po wyłączeniu samochodu.

Upływ prądu sprawdzić multimetrem. Jak go użyć w tej sytuacji? Ustaw multimetr w pozycji 10 A i przełącz sondę do gniazda obsługującego wysokie natężenie. Zdejmij plusową (czerwoną) klemę z bieguna akumulatora. Przyłóż czerwoną sondę do plusowego bieguna akumulatora, a czarną do czerwonej klemy auta. Jeśli urządzenie nie wskazuje wartości większej niż 1 A, przepnij sondę oraz ustaw zakres w mA.

Pobór prądu w unieruchomionym samochodzie nie powinien przekraczać 100 mA. Musisz jednak upewnić się, że wszystkie systemy zdążyły się zdezaktywować. Włączone podświetlenie wnętrza sprawi, że natężenie wciąż będzie wysokie.

Pomiar oporu elektrycznego Ω

Zmierzenie rezystancji pozwoli ci sprawdzić stan cewki zapłonowej. Ustaw miernik w trybie badania oporności Ω, z zakresem 200. Czerwoną sondę połącz z plusem zacisku uzwojenia cewki, a czarną sondę zetnij z minusem. Prawidłowa rezystancja wynosi między 0,2 a 0,3 Ω.

Aby zmierzyć oporność wysokiego napięcia, ustaw zakres 200 kΩ i podłącz czerwoną sondę do kabla wysokiego napięcia, natomiast czarną do minusa. Optymalny wynik to od 6 do 30 kΩ.