Virtual reality. Jak VR zmienia rozrywkę i pracę?

W ostatnich latach bardzo dużo mówi się o technologii VR, która znajduje coraz więcej praktycznych zastosowań, nie tylko w branży elektronicznej rozrywki, ale również w edukacji, nauce, medycynie i przemyśle. Gogle pozwalające zanurzyć się w wirtualnym świecie znajdziemy już bez problemu w prawie każdym sklepie ze sprzętem komputerowym i RTV. Tłumaczymy, co kryje się pod skrótem VR, a także w jaki sposób rzeczywistość wirtualna zmienia nasz świat i jak samemu ją wypróbować.

Co to jest VR?
VR w praktyce – jak i gdzie można dziś skorzystać z rzeczywistości wirtualnej?
Rodzaje gogli do rzeczywistości wirtualnej
Czy korzystanie z gogli VR jest bezpieczne?

Co to jest VR?

VR to angielski skrót oznaczający wirtualną rzeczywistość (virtual reality). Pomysł na to, aby przy pomocy specjalnych gogli przenieść się do wykreowanego przez komputer świata, liczy sobie kilkadziesiąt lat. Pierwsze próby wprowadzenia go w życie były realizowane już w latach 60. XX wieku. Technologia ta rozwijała się w najważniejszych laboratoriach i firmach technologicznych, jednak do przełomu lat 80. i 90. pozostawała głównie na etapie eksperymentalnym. Nieco ponad trzy dekady temu branża IT zdecydowała się na skomercjalizowanie pomysłu, zachęcona wzrostem wydajności komputerów. Mimo potencjalnego zainteresowania urządzenia wprowadzone wówczas na rynek nie spełniły nawet drobnej części oczekiwań konsumentów i zostały szybko zapomniane.

VR powrócił pod koniec pierwszej dekady XXI wieku, kiedy na rynku zaczęły pojawiać się pierwsze prototypowe urządzenia nowej generacji. Gogle te były nie tylko lżejsze, ale oferowały też nieporównywalnie bardziej zaawansowaną funkcjonalność, pozwalającą na dokładne śledzenie ruchów głowy, a nawet pozycji oczu użytkownika. Zapewniały one także znacznie lepszy komfort użytkownikowi, umożliwiając dokładną regulację optyki sprzętu, dostosowując ją do indywidualnych potrzeb, dając też możliwość korzystania z VR osobom z wadami wzroku.

Czytaj również: Specyfikacja PlayStation VR2

W ubiegłej dekadzie mieliśmy do czynienia z prawdziwą gorączką VR, na półki sklepowe zaczęły trafiać coraz to nowsze modele gogli VR, a branżowi guru zwiastowali nadejście epoki wirtualnej rzeczywistości. W technologię zaczęli inwestować ogromne pieniądze najwięksi giganci technologiczni, tacy jak Google czy Facebook (dziś Meta). Ich marzenia o powszechnym używaniu okularów VR przez przeciętnych konsumentów kompletnie się jednak nie ziściły.

Wirtualna rzeczywistość pozostaje obecnie wciąż kosztowną niszą dla entuzjastów nowych technologii. Grupa ta jest jednak na tyle duża, że w sklepach znajdziemy bardzo szeroki wybór modeli gogli VR, które działają wespół z konsolami lub potężnymi komputerami albo całkowicie niezależnie od innych urządzeń. Większość z nich korzysta ze specjalnych kontrolerów ruchu, będących w stanie rozpoznawać dokładnie ruchy naszych dłoni, a nawet rejestrować wykonywane przez nie gesty.

VR w praktyce – jak i gdzie można dziś skorzystać z rzeczywistości wirtualnej?

Technologia wirtualnej rzeczywistości jest w dużej mierze wykorzystywana dziś do rozrywki. Większość osób decydujących się na kupno gogli VR robi to głównie po to, by móc pobawić się z popularnymi grami, których są tysiące, począwszy od prostych symulatorów, a skończywszy na tytułach fabularnych i zręcznościowych. Innym ciekawy zastosowaniem VR jest oglądanie materiałów wideo rejestrowanych w 360 stopniach przygotowanych z myślą o okularach, a także odbywanie wirtualnych podróży dzięki specjalnymi aplikacjom, takim jak Google Earth.

Obecnie w całej Polsce i na świecie można znaleźć też centra VR, pozwalające pobawić się z najpopularniejszymi grami i wypróbować rzeczywistość wirtualną bez potrzeby wydawania dużych pieniędzy na sprzęt. VR używany jest też coraz chętniej w dużych parkach rozrywki, gogle zakładane są np. podczas jazdy kolejkami górskim.

VR używany jest również przez projektantów przemysłowych, architektów i inżynierów, pozwalając szybko przyglądnąć się szczegółom opracowywanych trójwymiarowych projektów. VR wykorzystuje się też w edukacji, np. podczas szkoleń. Technologia znajduje również zastosowanie w medycynie, może pomagać w terapii osób cierpiących na różnego rodzaju fobie (np. wysokości), stany depresyjne i inne zaburzenia psychiatryczne. Lekarze wykorzystują ją także podczas przygotowywania się do bardzo skomplikowanych operacji lub w opracowywaniu nowych metod leczenia.

Rodzaje gogli do rzeczywistości wirtualnej

Wyróżniamy trzy rodzaje gogli VR, które różnią się ceną, a także jakością doznań.

Klasyczne gogle VR

Sprzęt tej klasy do poprawnego działania wymaga zewnętrznego komputera lub PlayStation 5 (okulary PSVR2). Oznacza to, że poza kosztem zakupu gogli musimy jeszcze zapłacić za dodatkowy sprzęt. Okulary zapewniają jednak najwyższą jakość obrazu, możemy skorzystać na nich również z najbardziej zaawansowanych aplikacji oraz rozwiązań technicznych. Niewątpliwą wadą urządzeń jest to, że muszą być połączone na stałe z pecetem lub konsolą za pomocą jednego lub kilku przewodów, które ograniczają ruchy użytkownika. Koszt zakupu klasycznych okularów VR wraz z kontrolerami to zazwyczaj kilka tysięcy złotych.

Niezależne gogle VR

Kategoria ta jest prawie w całości zdominowana przez gogle z serii Meta Oculus Quest. Niezależne gogle VR nie wymagają podłączania do komputera lub konsoli, w ich wnętrzu znajdują się komponenty odpowiedzialne za generowanie grafiki 3D, a także funkcjonowanie systemu operacyjnego oraz wbudowanej pamięci, na której zapisujemy gry i aplikacje.

Z powodu niższej wydajności sprzętu jakość oprawy graficznej odtwarzanych programów jest niższa, ale w zamian za to użytkownik nie musi martwić się plączącymi się przewodami. Okulary pozwalają też streamować obraz na telewizor, co sprawia, że inne osoby mogą obserwować naszą rozgrywkę. Zaletą urządzeń jest też ich niższa cena oraz to, że sprzedawane są w komplecie z kontrolerami.

Gogle VR do telefonu

To najtańszy sposób, aby w domu móc przetestować technologię VR. Urządzenia są w rzeczywistości dość prostymi plastikowymi okularami-przystawkami z regulowanymi soczewkami, w które wkłada się smartfony. Aby przenieść się do wirtualnego świata telefon, na którym uruchamiamy wybraną aplikację lub film, wsuwamy do wnętrza gogli.

Smartfon wyświetla obraz na podzielonym na dwie części ekranie, które są przeznaczone dla lewego lub prawego oka. W ten sposób osiągamy efekt głębi i stereoskopowe 3D. Wbudowany w urządzenie żyroskop i akcelerometr są natomiast w stanie rozpoznawać ruchy głowy.

Największą zaletą gogli VR do telefonu jest ich cena, bowiem najtańsze modele kupimy nawet za kilkadziesiąt złotych. Jakość obrazu zależy w dużej mierze od posiadanego modelu telefonu, jednak nie jest ona w stanie nawet w części dorównać dedykowanym wyświetlaczom wbudowanym w standardowe okulary.

Czy korzystanie z gogli VR jest bezpieczne?

Korzystanie z gogli VR jest całkowicie bezpieczne, ale przed ich założeniem musimy pamiętać o kilku ważnych kwestiach. Zdecydowana większość osób będzie odczuwała poważny dyskomfort przy pierwszych sesjach VR, zwłaszcza gdy poruszają się po wirtualnej przestrzeni. Najczęstsze problemy to nudności, ból głowy i dezorientacja, szczególnie narażeni są tutaj ludzie cierpiący na chorobę lokomocyjną i mający problemy z błędnikiem. Negatywna reakcja może być jednak bardzo mocna także u osób, które np. nigdy nie miały kłopotów z jazdą samochodem.

Jeżeli nasze samopoczucie zaczyna się szybko psuć, gogle należy od razu zdjąć i zrobić sobie przerwę. W minimalizacji efektów może pomóc zażycie leków na chorobę lokomocyjną, które dostępne są bez recepty w aptekach. Po kilku sesjach VR większość użytkowników gogli przyzwyczaja się do doświadczenia wirtualnej rzeczywistości, a skutki uboczne korzystania z VR kompletnie u nich znikają.

Wszyscy producenci sprzętu do wirtualnej rzeczywistości zaznaczają, że z gogli VR nie powinny korzystać dzieci poniżej 13. roku życia. Urządzenie nie tylko może obciążać zbyt mocno szyję i plecy młodych ludzi, ale również negatywnie wpływać na rozwoju ich wzroku.

Zdjęcie: Envato Elements