Wyłącznik nadprądowy: jak dobrać?

Przed przeciążeniem oraz zwarciem elektrycznym chronią nas całą dobę domowe wyłączniki nadprądowe. Ta specjalistyczna nazwa nie mówi jednak zbyt wiele zwykłemu zjadaczowi chleba, który te sprytne urządzenia mechaniczne zna lepiej jako korki, bezpieczniki lub eski. Podpowiadamy, jak dobrać wyłącznik nadprądowy przy budowie nowej lub modernizacji starej sieci elektrycznej.

Czym jest i jak działa wyłącznik nadprądowy?

Wyłączniki nadprądowe to nieodłączne elementy każdej sieci elektrycznej. Są one jednak znacznie lepiej znane pod potocznymi nazwami, takimi jak bezpieczniki, korki lub eski. Ich głównym zadaniem jest ochrona instalacji przed nadmiernymi przeciążeniami oraz niespodziewanymi zwarciami, prowadzącymi do nieodwracalnego uszkodzenia urządzeń korzystających z prądu, a w najgorszym wypadku nawet pożaru.

Są to urządzenia elektromechaniczne zamknięte w standardowej, plastikowej obudowie posiadającej z przodu przełącznik prądu, automatycznie wyłączający obwód w wypadku awarii. Bezpieczniki są montowane modułowo na specjalnych tablicach lub w skrzynkach rozdzielczych.

Jak podłączyć wyłącznik nadprądowy? Fizyczne podłączenie pojedynczego kabla do bezpiecznika jest niezwyklej proste i opiera się na użyciu zacisków, często dodatkowo zabezpieczonych śrubami, w które wkładamy pozbawiony izolacji przewód. W praktyce instalacja powinna być jednak wykonywana przez wykwalifikowanego elektryka lub osobę dysponującą odpowiednią wiedzą i doświadczeniem.

Wyłącznik nadprądowy: jak dobrać? Podstawowe typy wyłączników nadprądowych

Ze względu na budowę i sposób działania wyłączniki nadprądowe możemy podzielić według dwóch podstawowych kryteriów – rozmiar oraz charakterystykę czasowo-prądową. W pierwszym przypadku sprawa jest niezwykle prosta. Bezpieczniki występują w kilku wielkościach, na które wpływa liczba posiadanych przez nie modułów (przycisków). Rozróżniamy typ jedno-, dwu-, trój- oraz czterobiegunowy.

Druga kategoria jest znacznie bardziej skomplikowana i wymaga dodatkowego omówienia, wpływa bowiem bezpośrednio na miejsce, w którym instalujemy wyłączniki oraz ich przeznaczenie.

Charakterystyka czasowo-prądowa wyłączników określa jego szybkość działania w zależności od natężenia przepływającego przez niego prądu (wrażliwość na zmiany napięcia i przeciążania). Zaznaczmy, że bez względu na charakterystykę, każdy bezpiecznik w ten sam sposób uchroni sieć w przypadku zwarcia.

Wyłączniki nadprądowe typu A

Bezpieczniki o natychmiastowym działaniu, które używane są w sieciach, do których podłączone są wrażliwe urządzenia elektroniczne, takie jak np. komputery i serwery. Są rozwiązaniem rzadko montowanym w zwykłych budynkach.

Wyłączniki nadprądowe typu B

Standardowe bezpieczniki, które znajdziemy w większości mieszkań oraz budynków użyteczności publicznej. Świetnie sprawdzają się przy obsłudze urządzeń o względnie małym zapotrzebowaniu na energię elektryczną.

Zdecydowana większość osób instalujących sieci elektryczne w domu będzie korzystała tylko z tego typu wyłączników nadprądowych. Jak dobrać odpowiednie? Dla zasady, w przypadku oświetlenia stosujemy modele z zabezpieczeniami 10 Amperów, a gdy do wyłącznika podłączone są gniazdka elektryczne, stawiamy na 16 Amperów.

Wyłączniki nadprądowe typu C

Bezpieczniki, które znajdziemy np. w obiektach przemysłowych oraz w halach fabrycznych, obsługują sprzęt o zwiększonym prądzie rozruchowym, takim jak silniki elektryczne wielu różnych typów urządzeń.

Wyłączniki nadprądowe typu D

Bezpieczniki o podobnym zastosowaniu co typ C, korzystają z nich sieci zasilające duże maszyny produkcyjne i przemysłowe.

Wyłączniki nadprądowe pozostałych typów

Grupa wielu specjalistycznych bezpieczników, z których korzystają np. elektrownie.

Autor: Michał Kułakowski