Data publikacji:

Defragmentacja dysku: na czym polega i jak zrobić?

Jeżeli w twoim komputerze system operacyjny ładuje się zbyt długo, programy działają w ślamazarnym tempie i sprawiają problemy nawet podczas wykonywania prostych czynności, większość specjalistów zaleca w takich przypadkach kilka podstawowych czynności konserwacyjnych. Jedną z najważniejszych i najskuteczniejszych jest defragmentacja dysku twardego. W artykule wyjaśniamy, na czym ona polega, a także jak samodzielnie ją przeprowadzić. Tłumaczymy też, czy istnieją jakieś zagrożenia lub przeciwwskazania związane z defragmentacją.
Defragmentacja dysku: na czym polega i jak zrobić?

Defragmentacja – co to?

Aby zrozumieć, na czym polega defragmentacja dysku twardego komputera, musimy w pierwszej kolejności wytłumaczyć podstawowe pojęcia związane z konstrukcją oraz funkcjonowaniem tego urządzenia. W twardych dyskach HDD dane zapisywane są na wielu ułożonych na siebie dyskach magnetycznych. Zapis i odczyt dokonywany jest za pomocą ruchomej głowicy.
Każdy dysk podzielony jest na sektory, dzięki czemu dysk oraz system operacyjny mogą łatwo zlokalizować przechowywane dane. Pliki nie są jednak przechowywane w sposób liniowy. Podczas pracy komputera dane są nieustannie nadpisywane i przenoszone za sprawą tego np. części danych tworzących grafikę lub dokument tekstowy mogą fizycznie znajdować się w różnych sektorach lub talerzach dysku. Sprawia to, że głowica musi poświęcić więcej czasu na znalezienie oraz odczytanie całego pliku. Są to ułamki sekund, ale bardzo szybko mogą się one zsumować i wpływać w zauważalny sposób na prędkość ładowania danych i działania programów.
Tak postępującej fragmentacji danych na dysku twardym nie da się w żaden sposób uniknąć i jest ona procesem naturalnym. Przyśpiesza ona, kiedy intensywnie korzystamy z napędu oraz wielu programów i gier. Rozwiązaniem problemu jest w tym wypadku defragmentacja. Podczas procesu dysk kataloguje całą swoją zawartość i przenosi porozrzucane fragmenty plików do tych samych sektorów, przyspieszając ich odczytywanie. Długość trwania całej operacji zależna jest od stopnia defragmentacji dysku, a także jego wielkości i ilości zapisanych plików.
Warto zwrócić uwagę na to, że aby skutecznie zdefragmentować cały dysk, nie może on być w całości wypełniony. Zaleca się, by zwolnione było co najmniej kilkanaście procent jego pojemności. Miejsce to pozwala na tymczasowe przechowywanie przenoszonych danych i przyśpiesza ich sortowanie.

Czy można wykonać defragmentację dysku SSD?

Półprzewodnikowe dyski SSD stały się praktycznie normą w ostatnich czasach, są montowane w wielu modelach laptopów i równie chętnie sięgają po nie właściciele komputerów stacjonarnych. Ze względu na budowę i sposób przechowywania danych, do których dostęp uzyskiwany jest zawsze z tą samą prędkością, napędy SSD nie wymagają defragmentowania. Po przeprowadzeniu operacji nie odczujemy żadnych zmian.
Specjaliści podkreślają przy tym, że defragmentacja dysku SSD zmniejsza jego żywotność, dlatego należy w ogóle jej unikać w jego przypadku. Każde urządzenie tego typu ma bowiem ograniczoną liczbę cykli nadpisywania danych, która wyrażona jest w terabajtach. Przesuwanie fragmentów danych na dysku jest w tym przypadku wielokrotnym i niepotrzebnym zapisywanie.

Czy można defragmentować dysk zewnętrzny?

Korzystające ze kabli USB dyski zewnętrze są popularnym rozwiązaniem, zwłaszcza wśród właścicieli komputerów przenośnych, pozwalają bowiem na łatwe przechowywanie dodatkowych danych i dostępne są w szerokim zakresie pojemności. Pojawia się zatem pytanie, czy napędy tego typu można defragmentować.

Kiedy należy wykonywać defragmentację dysku?

O regularną defragmentację dysku powinniśmy dbać przede wszystkim w sytuacji, gdy na napędzie HDD zainstalowany jest system operacyjny oraz najczęściej wykorzystywane programy i gry. Operację w takim przypadku warto wykonać przynajmniej raz na miesiąc. Sygnałem ostrzegawczym może być wzmożona praca dysku oraz wydłużona sekwencja ładowania systemu operacyjnego i spowolnione działanie aplikacji. W przypadku dysków służących jedynie do archiwizacji danych, operacja defragmentowania zazwyczaj nie jest niezbędne przez bardzo długi czas użytkowania napędów tego typu.

Defragmentacja dysku – jak wykonać?

Defragmentacja dysku w systemie Windows 10 nie wymaga instalacji żadnego dodatkowego oprogramowania. W system operacyjny wbudowane jest bowiem standardowe narzędzie do optymalizacji napędów HDD. Otrzymamy do niego dostęp, klikając prawym przyciskiem myszy w ikonę wybranego dysku lub partycji. Z menu kontekstowego wybieramy pozycję Właściwości, w otwartym oknie szukamy karty Narzędzie, gdzie znajdziemy odnośnik do programu. Skrót do programu znajduje się też w menu Start w folderze Narzędzia administracyjne systemu Windows. Dostęp do niego otrzymamy też, korzystając z systemowej opcji Wyszukaj – w okienko wystarczy wpisać słowo „defragment”.
Aplikacja pozwoli nam wybrać każdy zainstalowany w komputerze napęd, informuje też o tym, czy istnieje aktualnie potrzeba jego defragmentacji. Jeżeli urządzenie ma status „OK” nie musimy wykonywać przez jakiś czas żadnych dodatkowych akcji.
Zdjęcie: Envato Elements