Data publikacji:
Sonda lambda. Co to jest, objawy uszkodzenia i wymiana
Sonda lambda jest niezwykle ważnym elementem układu wydechowego samochodu, mimo względnie nieskomplikowanej budowy jej awaria może przynieść ze sobą poważne skutki. Niepoprawnie działająca sonda przyczynia się do większego zużycia paliwa, a także obniżenia mocy silnika. Każdy kierowca powinien więc zdawać sobie sprawę z jej istnienia oraz roli jaką odgrywa, a także potrafić zidentyfikować problemy z jej działaniem i na czas zdążyć z jej wymianą lub naprawą.
Czym jest sonda lambda?
Sonda lambda jest niewielkim sensorem montowanym w układzie wydechowym pojazdów, który odpowiada za odprowadzanie spalin z komory silnik oraz ich częściowe oczyszczanie, co zapobiega przedostawaniu się do atmosfery metali ciężkich oraz innych substancji chemicznych niebezpiecznych dla naszego zdrowia i środowiska naturalnego.
Sonda lambda zalicza się do kategorii elektronicznych podzespołów auta, do swojego poprawnego działania wymaga więc stałego dostępu do zasilania, które zapewniane jest przez akumulator za pośrednictwem dedykowanego przewodu. Fundamentalnym zadaniem sondy jest kontrola ilości tlenu znajdującego się w spalinach.
Sondy Lambda instaluje się od 1979 roku, od wielu dekad stanowią one więc stały element wyposażenia wszystkich aut z silnikami spalinowymi. W większości nowych modeli samochodów montuje się dwie sztuki sond, jedna pełni funkcję regulacyjną, a druga kontrolną.
Sondy regulacyjne badają stan spalin po opuszczeniu silnika, ale przed jego dotarciem do katalizatora. Metalowa końcówka elementu posiada w swojej obudowie specjalne otwory przez które przepływają spaliny. W jej wnętrzu znajdziemy czujnik, który mierzy poziom tlenu, porównując go z odczytami powietrza atmosferycznego. Sondy kontrolne zbudowane są w identyczny sposób, ale umieszcza się je tuż za katalizatorem.
Dane zbierane przez sondy lambda są przekazywane kontrolerowi/komputerowi samochodu, który na ich podstawie oraz odczytów z innych czujników decyduje o zmianie parametrów funkcjonowania silnika. Jeżeli poziom tlenu mieści się w ustalonych fabrycznie parametrach, spalanie paliwa przebiega bez większych przeszkód, a jego mieszanka ma optymalny skład. Przyjęło się, że powietrza powinno być w mieszance 14,7 razy więcej niż samego paliwa. Dla silników wysokoprężnych wartość ta jest ciut niższa i wynosi 14,6 razy. W przypadku spalania paliwa LPG proporcje wynoszą 15,5 kg powietrza do 1 kg gazu.
Zbyt niski poziom tlenu wskazuje na to, że w mieszance dostarczanej silnikowi znajduje się za dużo paliwa. Z kolei za wysoki poziom gazu to sygnał, że sytuacja jest odwrotna.
Warto dodać, że druga sonda za katalizatorem spełnia dodatkowe zadanie, kontrolując pracę tego elementu. Przesłane przez nią informacje pozwalają komputerowi dodatkowo zmodyfikować skład mieszanki paliwa i powietrza w taki sposób, aby ograniczyć ilość wydzielanych szkodliwych gazów.
Uszkodzona sonda lambda – objawy
Sondy lambda wystawione są na działanie bardzo wysokiej temperatury wynoszącej kilkaset stopni Celsjusza, do tego należy dodać również wstrząsy jakie odczuwają w trakcie jazdy. Czynniki te sprawiają, że wraz z czasem rośnie ryzyko awarii tego komponentu. Jeżeli do niej dojdzie możemy to rozpoznać dzięki kilku podstawowym symptomom, które wymieniliśmy poniżej.
Znaczący wzrost poziomu paliwa – sonda wysyłająca niepoprawne odczyty sprawi, że silnik może zużywać znacznie większe ilości paliwa. Skala zmian może być tutaj bardzo duża i trudna do przeoczenia, bowiem w najgorszych wypadkach przeciętnie zużywać będziemy go aż o połowę więcej.
Mniejsza moc silnika – uszkodzona sonda może wpłynąć na moc silnika, co znajdzie odzwierciedlenie w wolniejszym przyspieszeniu, trudnościach z utrzymaniem stałej prędkości, a także problemami z płynną jazdą zwłaszcza w trudnym terenie.
Niespodziewane zmiany obrotów silnika – ten objaw problemów z sondą odczuwalnie zakłóci płynną jazdę pojazdu.
Włączona kontrolka „check engine” – niepoprawnie funkcjonująca sonda sprawi, że komputer pokładowy wyświetli kontrolkę informującą nas o problemach z silnikiem.
Czarny dym wydobywający się z rury wydechowej – o uszkodzonej sondzie lambda może nam dać znać również czarny i gęsty dym wydobywający się z rury wydechowej, świadczy on o nieprawidłowym przebiegu procesu spalania paliwa, który jest wynikiem zakłóceń w pracy czujników.
Przyczyny awarii sondy lambda
Warunki, w jakich musi pracować sonda lambda, są wyjątkowo trudne, dlatego jej usterki nie należą do rzadkości. Nie powinny też dziwić, zwłaszcza w samochodach napędzanych silnikiem wysokoprężnym. Jedną z typowych przyczyn usterki jest wlanie do baku niskiej jakości paliwa, pozostawiającego duże ilości zanieczyszczeń. Oprócz tego w grę wchodzą uszkodzenia mechaniczne, powstałe w trakcie jazdy.
Niestety, powtarzające się zanieczyszczenia oraz uszkodzenia sondy lambda mogą wskazywać na inne usterki związane z silnikiem. W takim przypadku awarie sondy lambda są jedynie efektem wyeksploatowania silnika.
Naprawa sondy lambda
Problemy z sondą lambda trzeba traktować z odpowiednią powagą, w razie podejrzeń nie powinniśmy ryzykować i podjechać na przegląd do warsztatu samochodu. Do naprawy elementu najlepiej nie zabierać się samemu, zwłaszcza jeżeli nie mamy doświadczenia i odpowiednich narzędzi.
Sondy bardzo często zapiekają się w miejscu instalacji z powodu wysokich temperatur i reakcji chemicznych zachodzących w wydechu. Dodatkowo nieraz pokryte są też warstwą rdzy, którą można usunąć tylko przy pomocy silnych środków.
Naprawa sondy praktycznie zawsze polega na jej całkowitej wymianie, na szczęście część nie jest specjalnie droga, co ogranicza wydatki związane z jej serwisowaniem.
Jak wygląda wymiana sondy lambda?
Proces wymiany sondy lambda jest bardzo prosty i polega na wykręceniu starej sondy, a następnie odpięciu jej od przewodu. Nową sondę wystarczy podpiąć i wkręcić w miejsce starej. Tyle w teorii.
Praktyka pokazuje, że zadanie to może utrudnić ci korozja układu wydechowego. Mocno zapieczoną sondę trudno wykręcić i niejednokrotnie kończy się to uszkodzeniem gwintu. Postaraj się zrobić to z wyczuciem, a przed założeniem nowej sondy oczyść gniazdo.
Uwaga! Układ wydechowy nagrzewa się do kilkuset stopni Celsjusza, więc nie podejmuj się wymiany tuż po jeździe samochodem.
Zdjęcie: Envato Elements
Polecamy:
Access Point. Co to jest, jak działa?
2025-07-03
AGD do kawosza – najlepsze sprzęty dla miłośników kawy
2025-07-03
AVL w telewizorze. Na czym polega funkcja wyrównania dźwięku?
2025-07-02
Czy jonizacja powietrza jest szkodliwa? Co nam daje?
2025-07-02
Co to jest WiFi 7? Jaki router z tym standardem?
2025-07-01
Czy warto kupić kuchenkę mikrofalową z funkcją pieczenia?
2025-07-01
Autor: Michał Kułakowski