Jaki olej do skrzyni biegów? Wybieramy olej do skrzyni biegów manualnej i automatycznej

Olej silnikowy wymieniany jest co 15, a nawet 10 tys. km. Tym bardziej dziwi niechęć do wymiany oleju przekładniowego, znajdującego się w skrzyni biegów. Choć zużywa się on znacznie wolniej, z czasem również może zacząć niedomagać. Zobacz, dlaczego warto wymieniać olej przekładniowy i jaki olej do skrzyni biegów wybrać.

Dlaczego warto wymieniać olej do skrzyni biegów?

Nikt nie ma wątpliwości, że to, jaki olej silnikowy się wybierze, jest bardzo istotne. Jak się ma sprawa z olejem do skrzyni biegów?

Zanim zaczniemy się zastanawiać, jaki olej do skrzyni biegów wybrać, odpowiedzmy sobie na pytanie, dlaczego warto go wymieniać. Według powszechnej opinii, a także zaleceń niektórych producentów samochodów oleju w skrzyni biegów nie trzeba wymieniać.

Jest to stwierdzenie nie tylko nieprawdziwe, ale i szkodliwe. Od skrzyni biegów oczekuje się długowieczności, precyzji działania i lekkości pracy, a jednym z kluczowych elementów dbających o powyższe jest dobrej jakości olej do skrzyń biegów. Dlatego to, jaki olej do skrzyni biegów manualnej czy automatycznej wybierzesz, ma ogromne znaczenie.

Olej przekładniowy dba o prawidłowe smarowanie elementów ciernych, wypłukuje zanieczyszczenia gromadzące się na kołach zębatych i łożyskach, a także dba o równomierne odprowadzanie ciepła ze skrzyni biegów. Jeżeli olej straci swoje właściwości, może nie spełniać tego zadania.

Producenci często zalecają kontrolę oleju silnikowego (np. co 15 tys. km), jednak trudno to zrobić bez… całkowitego zlania go ze skrzyni. O tym, że warto to robić, świadczy chociażby fakt, że w zużytym oleju bez trudu można znaleźć magnesem opiłki metalu.

Mogłoby się też wydawać, że problem zużytego oleju w skrzyni biegów dotyczy jedynie starych samochodów. Logicznie rzecz biorąc, to one mają największe zużycie elementów skrzyni, a więc i zabrudzeń czy opiłków.

Jak się jednak okazuje, także całkiem nowe samochody mogą wymagać wymiany oleju przekładniowego. W momencie docierania skrzyni biegów elementy trące „układają” się względem siebie, generując sporą ilość metalowych drobin.

Czym grozi jazda na zużytym oleju do skrzyni biegów?

Olej w skrzyniach biegów zużywa się stosunkowo długo. Nie jest narażony na tak wysokie temperatury i agresywne substancje jak w silniku, dlatego rozpoznanie zużycia może być znacznie trudniejsze. Pojawienie się dodatkowych oporów na lewarku skrzyni biegów jest stopniowe i może ujść uwadze kierowcy.

Jaki jest objaw zużytego oleju do skrzyni biegów? Pierwsze oznaki to pogorszona praca skrzyni biegów i nieco głośniejsza praca przekładni. Z czasem mogą pojawić się też trudności we wrzuceniu konkretnych biegów, najczęściej jedynki i wstecznego. Wiele niepokojących efektów, np. przegrzewanie się skrzyni biegów, nie da jednak kierowcy żadnych oznak – do czasu zatarcia skrzyni.

Przyczyn zatarcia lub uszkodzenia może być natomiast wiele. Winowajcą są nie tylko opiłki metalu, ale i zabrudzenia w formie nagaru. Rozwodniony olej do skrzyni biegów automatycznej czy ręcznej nie zapewni też odpowiedniego tarcia, co generuje dodatkowe opory w układzie. Dodatkowo obecność wody sprzyja rozwojowi korozji.

Kiedy wymienić olej w skrzyni biegów?

Niektórzy producenci samochodów informują o terminie wymiany oleju przekładniowego w instrukcji obsługi. Jeżeli takiej informacji nie ma w książce, warto poszukać wiedzy na forach internetowych dotyczących danego modelu.

Niektóre skrzynie biegów są wyjątkowo narażone na zużycie oleju i należy wymieniać go stosunkowo często, np. co 40 tys. km. Przykładem jest chociażby skrzynia biegów manualna M32 stosowana m.in. przez Opla, Fiata, Lancię czy Alfę Romeo.

W normalnych przypadkach warto zastosować się do ogólnych zasad, które przyjmują wymianę oleju w skrzyni biegów co ok. 60-80 tys. km. lub co 5 lat. Warto uwzględnić dodatkowe warunki wpływające na obciążenie skrzyni, np. jazdę miejską, ecodriving, ciągnięcie przyczep czy jazdę z dużym obciążeniem.

Jaki olej do skrzyni biegów wybrać?

Dobór oleju przekładniowego jest znacznie trudniejszy niż oleju silnikowego. Producenci samochodu wymagają konkretnej specyfikacji oleju, a wybranie oleju o innej lepkości lub zmienionym składzie może skończyć się usterką już po kilkuset kilometrach. Jaki olej do skrzyni biegów zatem kupić?

Główną informacją jest lepkość oleju, np. SAE 75W90. Informuje o tym, jak olej zachowuje się w niskich temperaturach (warunki zimowe) oraz wysokich temperaturach (warunki letnie oraz po rozgrzaniu skrzyni biegów). Dobranie nieprawidłowej lepkości może skutkować trudnościami ze zmianą biegów lub nieprecyzyjnym działaniem lewarka.

Równie ważne, o ile nie ważniejsze, są pozostałe normy oleju do skrzyni biegów. Zawierają informacje m.in. o tym, jaki to rodzaj bazy oleju do skrzyni biegów, a także dodatkach wypłukujących zanieczyszczenia, inhibitorach korozji itd.

Klasy jakości API znajdziesz w instrukcji danego modelu. Co ważne, wybór wyższej klasy nie zawsze jest korzystny. Nowocześniejsze oleje przekładniowe mogą uszkodzić elementy skrzyni biegów nieprzystosowane do danej klasy, np. synchronizatory lub łożyska.

Jak rozpoznać, jaki olej do skrzyni biegów będzie odpowiedni? Najprostszym sposobem jest skorzystanie z wyszukiwarek dostępnych na stronach producentów olejów. Po wybraniu modelu auta lub wpisaniu numeru VIN uzyskasz wszelkie niezbędne informacje.

Kupując olej do skrzyni biegów, sprawdź, czy produkt jest oryginalny. Wybór taniego zamiennika jest ryzykowny, nie masz bowiem pewności, co naprawdę znajduje się w opakowaniu. Napisy i oznaczenia klas jakości nie zawsze idą w parze z rzeczywistą jakością produktu. Niektórzy producenci samochodów zlecają produkcję dedykowanych olejów przekładniowych pod własną marką.

Autor: Szymon Sonik