Data publikacji:

Tokarka – co to jest? Jaką tokarkę wybrać?

Tokarka jest urządzeniem wykorzystywanym do obróbki powierzchni materiałów obrotowych zewnętrznych, poprzez proces toczenia, i wewnętrznych, poprzez proces wytaczania. Te elementy to zwykle stożki, wałki, kule oraz zewnętrzne i wewnętrzne gwinty. Dlatego osoby pracujące w miejscach, w których niezbędne są precyzyjnie obrobione metalowe elementy, doskonale wiedzą, co to jest tokarka. Mają one bardzo szerokie zastosowanie w obróbce nie tylko metali, lecz także drewna. Ten rodzaj obrabiarki to zwykle maszyna dużych rozmiarów, która posiada w swoim zestawie wiertło, gwintownik, nóż do skrawania, narzędzia szlifujące i wrzeciono. 

Jakie rodzaje tokarek wyróżniamy?

Przy ich pomocy można niezwykle precyzyjnie wyciąć pojedynczy element o skomplikowanym kształcie, potrzebny do stworzenia danej konstrukcji czy nawet urządzenia. Jednak aby obsługiwać tokarki do metalu, wymagana jest fachowa wiedza i spełnienie zasad BHP. Te specjalistyczne urządzenia mogą odwzorować elementy nie tylko metalowe, lecz również drewniane.
Tokarki można podzielić na kilka rodzajów, różniących się od siebie typem obrabianych przedmiotów i sposobem obróbki, jak np. ruch obrotowy elementu lub ruch posuwowy prostoliniowy narzędzia. Wśród dostępnych tokarek znajdziemy narzędzia kłowe, uchwytowe, tarczowe, karuzelowe, zegarmistrzowskie, rewolwerowe, a także automaty i półautomaty tokarskie, zataczarki i tokarki branżowe. 
Sprawdź także nasz ranking pił spalinowych

Tokarka CNC – co to jest?

Jedną z najpopularniejszych metod toczenia jest CNC, czyli computerized numerical control. Do zrealizowania tego zadania niezbędna jest specjalistyczna tokarka CNC. Dzięki niej można szybko stworzyć przedmioty o skomplikowanej budowie geometrycznej.
Jest dokładna, wygodna w obsłudze i zazwyczaj spotkamy ją w dużych i średnich zakładach produkcyjnych. To dużo skuteczniejsze rozwiązanie niż tradycyjna ręczna tokarka używana w niewielkich warsztatach. Tokarki sterowane komputerowo zmniejszają ryzyko błędu, co w konsekwencji wpływa pozytywnie na efektywność zakładu przemysłowego. Stosowanie nowoczesnych tokarek pozwala zmniejszyć koszty związane z wytwarzaniem produktów.

Jaka tokarka do zakładu, a jaka do domu?

Duże zakłady produkcyjne zazwyczaj wybierają tokarki uniwersalne, urządzenia do drewna, rewolwerowe, pociągowe, karuzelowe, półautomaty i automaty. Niektóre obrabiarki są przeznaczone tylko do obróbki drewna, inne zaś wyłącznie do obrabiania metalu. Jeśli szukasz urządzenia dla ambitnego majsterkowicza, postaw na obrabiarki wielofunkcyjne, które gwarantują różnorodne możliwości.
Na potrzeby użytku domowego wielu osobom powinna wystarczyć frezarka (sprawdź, jaka frezarka górnowrzecionowa będzie dobrym wyborem), jednak nie posiada ona tylu możliwości co tokarka. Mniejsze i mniej skomplikowane urządzenie będzie wystarczające, duże gabarytowo tokarki przeznaczone są dla celów przemysłowych.

Suport tokarki – co to jest?

Jeśli miałeś już do czynienia z tokarkami, pewnie wiesz, co to jest suport tokarki. Niewtajemniczonym wyjaśniamy, że jest to element konstrukcji, umożliwiający prawidłowe działanie tokarki typu CNC. Dzięki niemu możliwe jest równoczesne prowadzenie wielu operacji i procesów obróbki, jak np. grawerowanie, cięcie, frezowanie czy skrawanie detalu. Głównymi elementami suportu są sanie przesuwające się po prowadnicach. Na suporcie przytwierdza się narzędzia skrawające, zazwyczaj noże, dzięki którym można szybciej obrobić twardą powierzchnię materiałów takich jak żelazo, stal i tworzywa sztuczne różnego rodzaju. 

Co ma wpływ na wydajność pracy tokarki?

Im większa głębokość skrawania detalu, tym szybciej skończymy pracę, jednak jeśli skrawanie odbywa się na niewielkiej głębokości, zachowamy wyższą precyzję. Wskaźnik posuwu jest zależny od obrabianego materiału. Na podstawie siły skrawania jesteśmy w stanie określić, jakie materiały mogą zostać poddane obróbce na konkretnej tokarce. Dzięki odmiennym prędkościom obrotowym możemy dopasować różne rodzaje materiałów. Należy jednak uważać, ponieważ zbyt duża wartość względem obrabianego detalu może negatywnie wpłynąć na trwałość urządzenia. 

Rodzaje tokarek kłowych 

Tokarki kłowe wykorzystują tzw. kieł, czyli stożkowatą, poziomą podporę, która umożliwia swobodne obracanie się detalu. Materiał umieszcza się właśnie pomiędzy kłem a wrzecionem. Rozstaw kłów decyduje o wielkości obrabianego przedmiotu, a jego długość musi przynajmniej sześciokrotnie przewyższać średnicę. Wśród tokarek kłowych wyróżniamy urządzenia ciężkie, wielonożowe, produkcyjne, uniwersalne i stołowe. 
Tokarki ciężkie, czyli największe urządzenia, choć zajmują sporą przestrzeń, są jednocześnie bardzo uniwersalne. Mogą obsługiwać przedmioty ważące do 7 ton, a specjalistyczne wersje nawet do 60 ton. 
Tokarki wielonożowe wykorzystują do pracy kilka noży, dzięki czemu mogą jednocześnie obrabiać detal poprzecznie i wzdłużnie. To szybkie, dokładne i wszechstronne obrabianie, występujące ze sterowaniem mechanicznym lub hydraulicznym. 
Tokarki produkcyjne służą do seryjnej produkcji w szybkim tempie. Do ich możliwości nie zaliczamy gwintowania. Do obróbki gładkościowej są przeznaczone specjalne tokarki, do bardzo dokładnych prac wykańczających. Posiadają one diamentowe lub tytanowe noże. 
Najczęściej wybieranymi przez zakłady usługowe i niewielkie zakłady produkcyjne urządzeniami są tokarki uniwersalne. Sprawdzą się zarówno przy obróbce zgrubnej, jak i precyzyjnej, do obróbki żelaza, żeliwa i stali. 
W mniejszych zakładach możemy spotkać także tokarki stołowe, które zapewniają precyzję, jednak są przeznaczone do obróbki tylko niewielkich detali. Ich kompaktowy rozmiar to idealne rozwiązanie na niewielkie przestrzenie.
Zdjęcie: DPimborough / Envato Elements
Patrycja Wojas
Patrycja Wojas

Medycyna, lotnictwo, motoryzacja – to moje największe pasje. W wolnych chwilach maluję obrazy i wypoczywam z najbliższymi osobami w różnych krajach. Kocham podróże!