Data modyfikacji: Środa, 18.10.2023

Dach jętkowy: wady i zalety

Dach jest podstawowym elementem konstrukcji każdego budynku. Choć dla laika dachy przyjmują płaską lub spadzistą formę, w rzeczywistości ich budowa jest znacznie bardziej zróżnicowana. W polskich domach jednorodzinnych spotkamy się z kilkoma rodzajami więźby dachowej, a jedną z najpopularniejszych jest tzw. dach jętkowy. Dowiedz się zatem, czym się on charakteryzuje, jakie ma zalety, a także ewentualne wady.

Dach jętkowy

Podstawowe rodzaje dachów jętkowych
Zalecana rozpiętość dachów jętkowych
Drewno do dachów jętkowych
Mocowania dachów jętkowych

Dachy typu jętkowego to konstrukcje spadziste, które są niezwykle często wybierane podczas projektowania budynków w naszym kraju, nie powinno to dziwić, bowiem stosuje się je od setek lat w całej Europie, zwłaszcza w jej północnej części, która narażona jest na ostre i śnieżne zimy. Jętka jest alternatywą dla prostszej konstrukcji krokwiowej – dach opiera się tutaj również na szeregu pochyłych krokwi, są one jednak dodatkowo wzmocnione poziomymi belkami.

Elementy konstrukcyjne wiązania jętkowego w przekroju przyjmują postać litery „A”, która składa się z trójkąta złożonego z dwóch krokwi oraz spinającej go belki, znajdującej się zazwyczaj w połowie wysokości (lub wyżej) poszycia dachowego.

Tego rodzaju więźba pozwala znacznie skuteczniej przenosić ciężar poszycia dachowego na ściany budynku. Sprawia to, że dach znacznie lepiej znosi duże obciążenia. Odnosi się to zarówno do pokrywy śnieżnej, jak i jego elementów wykończeniowych. Na więźbie jętkowej możemy zastosować najcięższe rodzaje dachówek (i praktycznie każde inne poszycie), a także bez obaw ocieplić całe poddasze. Konstrukcja sprawdza się więc świetnie, gdy mamy zamiar zaadaptować strych i zamienić go na pomieszczenia użytkowe.

Dobrze wykonana więźba dachowa znacznie lepiej oprze się również ekstremalnym żywiołom, takim jak huraganowe wiatry i trąby powietrzne, które coraz częściej nawiedzają nasz kraj.

Koszt materiałów potrzebnych do budowy dachu jętkowego nie jest specjalnie wyższy niż w przypadku krokwiowego. Proces konstrukcji jest jednak bardziej skomplikowany i czasochłonny, co przedłuża czas potrzebny na budowę, zwłaszcza w przypadku dużych budynków.

Sprawdź, jaka farba na dach będzie najlepszym wyborem.

Podstawowe rodzaje dachów jętkowych

Więźby jętkowe, ze względu na ich budowę, dzieli się na trzy podstawowe rodzaje, które stosuje się najczęściej w zależności od rozpiętości dachu.

Dach krokwiowo-jętkowy

Jest to klasyczna więźba jętkowa. Stosuje się ją w dachach o rozpiętości do około 9 metrów. Powinny one charakteryzować się też wysokim spadkiem. Nachylenie krokwi wynosi tutaj bowiem od około 40 do 60 stopni. Jętki łączą ze sobą każdą parę krokwi.

Dach płatwiowo-jętkowy

Więźbę tego typu stosuje się, gdy rozpiętość dachu przekracza 9 metrów. Dla wzmocnienia stabilności konstrukcji stosuje się tzw. ściany stolcowe. Są to rzędy słupów podporowych wspierających na całej długości dachu każdą jętkę. W zależności od potrzeb stawia się jeden lub dwa rzędy słupów. Minimalna rozpiętość dachu dla więźby tego typu wynosi około 7,5 metra.

Dach kleszczowo-jętkowy

Dach tego typu posiada jedynie dwie pary podwójnych jętek (tzw. kleszy) umieszczonych na jego dwóch przeciwnych brzegach. Są one połączone ze sobą dwoma długimi poprzecznymi belkami, połączonymi ze wszystkimi krokwiami na całej długości dachu. Budowa taka pozwala przenieść większość obciążeń na wewnętrzne ściany nośne i strop. Brak widocznych poprzecznych jętek zwalania też przestrzeń na strychu, dzięki czemu przypomina on wewnątrz typową konstrukcję krokwiową.

Zalecana rozpiętość dachów jętkowych

Konstrukcję dachu jętkowego, a więc jego spadek oraz wysokość, obliczają specjaliści i architekci na podstawie znajomości najważniejszych parametrów budynku. Więźby jętkowej nie stosuje się w przypadku dachów o rozpiętości mniejszej niż 5 metrów. Żaden z rodzajów konstrukcji jętkowej nie znajdzie zastosowania w budynkach z dachami o rozpiętości powyżej 12 metrów. Obostrzenia dotyczą też nachylenia dachów.

Przyjęło się również, że minimalnie może ono wynosić 25 stopni, a maksymalnie około 67 stopni. Po przekroczeniu tych wartości więźba traci stabilność. Optymalne nachylenie dachów w naszym budynku wylicza architekt, w polskich warunkach standardem są dachy o spadku w zakresie 35–45 stopni.

Drewno do dachów jętkowych

Do budowy dachów jętkowych wykorzystuje się wytrzymałe drewno wysokiej klasy, pochodzące z gatunków iglastych. Drewno to jest odporna na wszelkiego rodzaju szkodniki i ataki grzybów. Do produkcji belek używa się drzewa, takiego jak sosna, świerk, jodła czy modrzew. Tradycyjnie najlepsze parametry ma modrzew, ale materiał ten charakteryzuje się najwyższą ceną, a przez to też gorszą dostępnością. Drewno na dach musi być suche i specjalnie przygotowane do tego celu. Na budowie powinno być koniecznie odpowiednio zabezpieczone przed działaniem wilgoci i wody.

Mocowania dachów jętkowych

Dachy jętkowa spaja się na dwa podstawowe sposoby. Pierwszym z nich są mocowania stężeniowe, polegające na łączeniu krokwi i jętek przy pomocy odpowiednio dobranych śrub. Elementy są tutaj odpowiednio przycięte i przylegają do siebie na styk. Nieco bardziej skomplikowany sposób montażu polega na nacięciu krokwi i jętek, w taki sposób, by zakleszczyły się ze sobą na wcisk. Jest to bardzo tradycyjna metoda, która teoretycznie nie wymaga użycia żadnych śrub i wkrętów.

Zdjęcie: Envato Elements