Nauka gry na gitarze to nie tylko opanowanie technik gitarowych, skal czy akordów. To także umiejętność obsługi gitary, a w tym wymiany strun gitarowych. Każdy gitarzysta z czasem znajduje swój ulubiony komplet strun, o konkretnym brzmieniu, grubości czy rodzaju oplotu. Sprawdź, jakie struny do gitary akustycznej czy elektrycznej wybrać i jakie parametry mają znaczenie.
Nawet dobrej jakości struny gitarowe mogą stracić swoje właściwości już po ok. 5-6 tygodniach grania. Oprócz nadmiernego rozciągnięcia, pojawiają się na nich oznaki korozji, przebarwienia oraz zabrudzenia wnikające do oplotu. W skrajnych przypadkach dojdzie do przetarcia lub rozwarstwienia owijki strun basowych.
Samo pogorszenie jakości gry następuje stopniowo, więc nie zawsze łatwo je zauważyć. Niemniej jednak zużyte struny gitarowe stają się przytłumione, źle stroją i nie są tak klarowne jak na początku. Bardzo dobrze słychać to po wymianie kompletu na nowy.
Struny do gitary klasycznej rozpoznasz już na pierwszy rzut oka. Są wykonane z nylonu, najczęściej przezroczystego lub jasnego. Do produkcji strun wiolinowych, czyli trzech najcieńszych, używa się czystego albo rektyfikowanego nylonu. Struny basowe pokrywane są natomiast metalowym oplotem, co mogłoby sugerować, że mamy do czynienia z metalowymi strunami. Ich rdzeń jest jednak wykonany z tworzywa, co łatwo zauważyć po zerwaniu takiej struny.
Metalowa owijka strun wykonana jest najczęściej z posrebrzanej miedzi lub z brązu. Wyróżnia się dwa rodzaje owijki: gładką (polish) oraz okrągłą (round wound). Różnią się brzmieniem, a także stopniem generowania przydźwięków.
Owijki okrągłe mają cieplejsze brzmienie, ale podczas przesuwania palców po strunie generują charakterystyczny dźwięk. Nie jest to jednak wadą i w muzyce klasycznej lub jazzowej może być wykorzystane jako atut.
Struny w gitarze klasycznej są wyraźnie grubsze od tych stosowanych w gitarach akustycznych czy elektrycznych. Są też rozstawione szerzej na gryfie, co ułatwia precyzyjne chwytanie akordów.
Nie oznacza to jednak, że są twardsze. Wręcz przeciwnie, nylonowe struny należą do najdelikatniejszych, przez co gitara klasyczna bardzo często polecana jest początkującym. Struny wykonane z nylonu, zwłaszcza te o niedużym naciągu, nie wymagają mocnego docisku do gryfu i nie kaleczą palców tak mocno jak struny metalowe.
Uwaga! Strun nylonowych nie należy zakładać do gitar akustycznych lub elektrycznych. Jeszcze gorszym pomysłem jest założenie strun metalowych do gitary klasycznej. Tego rodzaju struny mają silny naciąg i mogą doprowadzić nawet do skrzywienia gryfu lub wyrwania główki.
W przypadku gitary akustycznej struny wykonane są ze stali. Są przy tym znacznie cieńsze, czym różnią się na tle strun nylonowych. W niektórych przypadkach stal pokrywana jest powłokami przedłużającymi żywotność strun, obniżającymi ryzyko korozji i ułatwiającymi utrzymanie ich w czystości. Struny basowe gitary akustycznej oplata się owijką z brązu, mosiądzu lub brązu wzbogacanego fosforem (phosphor bronze).
Rozmiary zestawów strun do gitary akustycznej oznaczane są w calach, np. .010, .011, .012, czy .013. Początkującym zazwyczaj polecane są struny nieco cieńsze. Są bardziej miękkie i zdecydowanie łatwiej docisnąć je do gryfu. To ważne zwłaszcza na początku przygody z graniem na gitarze, gdy opuszki palców nie są jeszcze odpowiednio trwałe. Cieńsze struny łatwiej też podciągnąć, co również ma znaczenie.
Z kolei grubsze zestawy (np. 12-53 lub 13-56) zapewniają pełniejsze brzmienie i lepiej wykorzystują potencjał dużego pudła rezonansowego gitary akustycznej. Duże znaczenie ma także prawidłowe ustawienie gitary, które może „zmiękczyć” pracę strun.
Struny do gitary elektrycznej są jeszcze cieńsze od tych do gitary akustycznej. Jest to podyktowane przede wszystkim tym, że za wytworzenie dźwięku odpowiada przetwornik, nie zaś pudło rezonansowe. Zastosowanie grubych strun o dużej sile drgania nie ma większego sensu i liczy się precyzja. Dodatkowo cieńsze struny ułatwiają podciąganie strun (bending) czy granie vibratto, które często wykonywane są w grze na gitarze elektrycznej.
Rodzaj strun do grania na elektryku uzależniony jest głównie od brzmienia, w jakim zamierzasz grać. Zestawy cienkie, np. 09-42 czy 10-46, preferowane są przez miłośników funku, jazzu, bluesa lub innych stylów wykorzystujących wiele ozdobników. Cienkie struny mają szkliste, agresywne brzmienie.
Miłośnicy cięższych klimatów oraz mocnych basowych riffów sięgają najczęściej po grubsze zestawy strun, np. 11-50 czy 12-54. Grubsze struny gwarantują soczyste akordy i świetnie sprawdzają się w obniżonych strojach, np. drop D.
Istnieją różne odmiany gitar o liczbie strun innej niż sześć, ale najpopularniejszym typem jest gitara dwunastostrunowa. Nie oznacza to jednak, że każda ze strun reprezentuje inny dźwięk. Dodatkowe struny powtarzają dźwięki podstawowych sześciu strun, czyli E, A, D, G, H i E, przy czym dwie najgrubsze struny strojone są unisono, a pozostałe w oktawie.
Pamiętaj, że zmiana grubości strun, a zatem i ich naciągu, może wymusić zmianę ustawienia podstawki oraz napięcia łuku gitary. Po założeniu nowego kompletu i napięciu go do odpowiedniej tonacji, struny powinny znajdować się na tyle blisko progów, by gra była wygodna, jednakże na tyle daleko, by nie ocierać o nie nawet w trakcie dynamicznej gry. Źle ustawiony gryf sprawi, że poszczególne struny gitary będą brzęczeć, a złapanie niektórych akordów stanie się wyjątkowo trudne.
Przyzwoitej jakości struny do gitary klasycznej znajdziesz już za ok. 25 zł. Nieco droższe są struny akustyczne i elektryczne, na które trzeba wydać ok. 35-70 zł. Struny premium (50-70 zł) mają najczęściej powłoki przedłużające żywotność i są bardziej odporne na pot, tłuszcz i zabrudzenia znajdujące się na rękach.
W razie zerwania struny można dokupić pojedynczą, ale nie zawsze ma to sens. Po założeniu nowej sztuki do zużytego kompletu jej dźwięk będzie znacznie wyróżniał się na tle pozostałych strun.
Od wielu lat na rynku strun gitarowych dominują te same marki, a zawodowi gitarzyści dość sceptycznie podchodzą do nowości. Jakość strun gitarowych w ogromny sposób wpływa na brzmienie instrumentu, więc nie trudno się temu dziwić.
Dodatkowo niskiej jakości struny łatwo pękają, są niewygodne, a przy okazji trudno je precyzyjnie nastroić. Jakim markom warto zaufać? Wśród renomowanych producentów znajdują się m.in.: D’Addario, Elixir, Savarez, Martin, Ernie Ball, GHS czy Luthier.
Nie ma jednego przepisu na idealne struny do danego typu gitary. Dobierając komplet strun, nie bój się więc eksperymentować z różnymi grubościami, materiałami lub firmami. Pamiętaj, że ostateczne brzmienie zależy od twojej artykulacji, dlatego warto wypróbować kilka różnych zestawów. Z czasem doskonale zrozumiesz, czego oczekujesz od instrumentu. Wyjątkiem mogą być absolutne początki, gdy struny stosunkowo cienkie ułatwią ci opanowanie prawidłowej techniki.