Data publikacji:

Co to jest kalafonia i do czego służy?

Przydatna przy spawaniu i lutowaniu, ale także podczas konserwacji skrzypków do instrumentów muzycznych oraz wytwarzania leków i kosmetyków – kalafonia jest niezwykle uniwersalną substancją. Cenią ją nawet artyści uprawiający akrobatykę powietrzną i balet. Chociaż nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę, bardzo usprawnia nasze codzienne życie. Łatwo ją pozyskać, przechowywać i użytkować, dlatego jest tak chętnie wykorzystywana w wielu dziedzinach rzemiosła i sztuki. Do czego służy kalafonia i jak jej używać?

Co to jest kalafonia?

Kalafonia jest miękką żywicą pozyskiwaną z drzew iglastych, najczęściej z sosny. Powstaje podczas procesu destylacji terpentyny. Ze względu na pochodzenie przypomina kruchy bursztyn, jest półprzezroczysta, o barwie żółtej, ciemnoczerwonej lub brązowej, a niekiedy nawet zielonej i intensywnym żywicznym zapachu. Ponieważ jest łatwopalna i szybko się topi w temperaturze 130-140°C, jest szeroko wykorzystywana w wielu dziedzinach życia.
Przeczytaj, jaka lutownica do elektroniki będzie najlepsza

Do czego służy kalafonia?

Nazwa kalafonia kojarzy się przede wszystkim z łączeniem metali, w warunkach domowych substancja ta używana jest głównie przez majsterkowiczów, korzystających z lutownicy. Sposobów wykorzystania kalafonii jest jednak znacznie więcej.
Do czego służy kalafonia?
  • do spawania i lutowania stopem cynowo-ołowianym jako topnik
  • w jubilerstwie
  • do nacierania włosia smyczków przeznaczonych do instrumentów
  • jako składnik wielu produktów, między innymi lakieru, żywic syntetycznych i innych tworzyw sztucznych, farb poligraficznych i klejów
  • jako składnik kosmetyków, zwiększający ich lepkość
  • do wyrobu plastrów i maści
  • w sporcie, na przykład w akrobatyce powietrznej do poprawy chwytu oraz w balecie i tańcu, zwiększając przyczepność butów
Jak widzisz, istnieje wiele możliwości wykorzystania kalafonii w domu, warsztacie, garażu czy pracowni. Jest bardzo łatwa w użytkowaniu, efektywna i wydajna. Mimo iż po roztopieniu jest lepka, jej ważną zaletą jest łatwość usuwania jej z powierzchni, która została nią pobrudzona, wystarczy użyć do tego rozpuszczalnika.

Rodzaje kalafonii

Ponieważ kalafonia ma tak wiele zastosowań, dostępne są różne jej rodzaje. Majsterkowicze korzystają z kalafonii przeznaczonej typowo do lutowania, natomiast muzycy powinni dobierać ją do swojego instrumentu, a nawet do aktualnej pory roku.
Czym różnią się poszczególne rodzaje kalafonii? Kolorem i stopniem twardości, który należy dobierać w zależności od potrzeb. Różnią się również dodatkami, które wpływają na jej ostateczne właściwości i możliwości wykorzystania.

Kalafonia do lutowania i spawania– jak jej używać?

Jednym z podstawowych zadań kalafonii jest ułatwienie lutowania. Substancja ta nie jest niezbędnym elementem całego procesu, ale umożliwia równomierne pokrycie końca przewodu cyną i zabezpiecza miejsce powstania lutu przed utlenianiem, które w wysokiej temperaturze zachodzi bardzo szybko. Dzięki kalafonii roztopione spoiwo ma szansę wniknąć w lutowaną powierzchnię zanim pojawi się na niej osad z tlenków. Powstają w ten sposób trwalsze na uszkodzenia luty, a sam proces odbywa się dużo efektywniej.
Żeby lutowanie przebiegło sprawnie i skutecznie, najpierw dokładnie oczyść powierzchnię, a następnie rozgrzej ją lutownicą i nałóż na nią niewielką ilość kalafonii. Ulegnie ona szybkiemu roztopieniu, pokrywając lutowane miejsce. Później do rozgrzanego metalu należy przyłożyć spoiwo. Uważaj, żeby nałożonej już kalafonii nie przegrzać, co objawia się dymem i nieprzyjemnym zapachem.

Do czego służy kalafonia muzykom?

Grupą, która nie wyobraża sobie życia bez kalafonii, są muzycy grający na instrumentach smyczkowych. W ich przypadku ta przydatna substancja służy do zwiększenia szorstkości włosia i poprawy jego przyczepności do strun, co jest niezbędne do wydawania zgodnego z oczekiwaniami dźwięku. Wystarczy kilka pociągnięć wzdłuż mocno naprężonego włosia, żeby usłyszeć upragnione brzmienie.
Kiedy skrzypek jest nowy, wymaga solidnego zabezpieczenia kalafonią, przeprowadzaj wtedy zabieg dłużej i bardziej szczegółowo. Później wystarczy regularne, najlepiej codzienne, przecieranie, zwłaszcza gdy instrument zaczyna wydawać dźwięki odległe od oczekiwań, co doświadczeni muzycy są w stanie natychmiast wyłapać.

Kalafonia dla muzyków – jak ją wybrać?

Różne instrumenty muzyczne wymagają używania innej kalafonii.
  • kalafonia miękka – wykorzystywana jest do kontrabasu
  • kalafonia średnia – nadaje się do wiolonczeli i altówki
  • kalafonia twarda – przeznaczona jest do skrzypiec
Oprócz stopnia twardości, przy zakupie kieruj się też kolorem. Według wytycznych jasną kalafonię powinno się stosować latem, przy wyższych temperaturach, natomiast ciemna jest dobra na zimę i jesień.
Kiedy wiesz już jaki rodzaj będzie odpowiedni do twojego instrumentu, musisz jeszcze znaleźć swojego ulubionego producenta, który wyróżnia się jakością na tle innych. Możesz zapytać swojego nauczyciela lub inne zaufane osoby jaką kalafonię polecają. Ponieważ jest to bardzo wydajny produkt, nie warto na nim oszczędzać.

Czy każdy może używać kalafonii?

Kalafonia jest praktyczna, przyjemna w użytkowaniu i bardzo ułatwia życie, a w wielu sytuacjach wydaje się wręcz niezbędna i niezastąpiona. Nie oznacza to jednak, że jest to produkt zupełnie pozbawiony wad. Ponieważ jest to substancja w pełni naturalna, o silnym zapachu pochodzącym z olejków eterycznych występujących w drzewach iglastych, może wywołać reakcję alergiczną.
Co zrobić w sytuacji, gdy jesteś alergikiem i nie możesz używać kalafonii? W takim przypadku dużo bezpieczniejsze będzie używanie żywic syntetycznych, które nie wywołają reakcji uczuleniowej, a również będą spełniały swoje zadanie.
Zdjęcie: didesign / Envato Elements
Natalia Dymarczyk
Natalia Dymarczyk

Absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Gdańskim. Miłośniczka bliskich i dalekich wędrówek, po których chętnie zasiada do klawiatury. Lubi pisać o rodzicielstwie, aktywności i życiu codziennym