Jaką lutownicę do elektroniki wybrać?

Lutownica to dla większości z nas urządzenie raczej rzadko używane, ale mimo wszystko niezbędne w domu czy warsztacie. O tym, że jest ono niezbędne, przekonujemy się najczęściej w momencie, gdy przerwie się jakiś kabelek, zepsuje wyłącznik lub przestanie działać jakieś urządzenie, a gołym okiem widać, że da się to wszystko „od ręki” naprawić, jeśli tylko lutownica i kawałek cyny są w pobliżu. Szczególnie dotkliwy jest brak lutownicy w okresie poprzedzającym święta Bożego Narodzenia, kiedy wyciągamy z szaf i szafek pudełka ze sznurami lampek i stwierdzamy, że część z nich nie działa, a brakuje czasu lub możliwości zakupienia nowych.

Dlatego warto pomyśleć o zakupie lutownicy, zwłaszcza że nie jest to wielki wydatek. Warto jednak wybrać lutownicę, która najbardziej nadaje się do tego rodzaju zastosowań. Najlepszym rozwiązaniem będzie zakup lutownicy do elektroniki.

Jaka lutownica do elektroniki?

Lutownica to narzędzie uniwersalne, więc w zasadzie trudno o ścisły podział na lutownice do elektroniki. Jednak pewne cechy, jakie posiada dana lutownica, sprawiają, że lepiej lub gorzej nadaje się ona do tego celu.

Przede wszystkim ważna jest jej wielkość i łatwość operowania. Dlatego lutownice do elektroniki powinny być niewielkie, dobrze leżeć w dłoni, aby można było łatwo i precyzyjnie nimi operować i dosięgnąć w trudno dostępne miejsca.

Ze względu na to, że sprzęt elektroniczny jest delikatny i podatny na przegrzanie, lutownica powinna posiadać niewielką moc. Zupełnie wystarczająca jest moc kilkudziesięciu watów.

Precyzję lutowania zapewnią odpowiedniej grubości groty. Najlepiej, jeśli lutownica jest wyposażona w kilka wymiennych grotów, o różnych kształtach i grubości.

Rodzaje lutownic

Ze względu na zasilanie, lutownice dzielimy na:

• elektryczne – prąd elektryczny zasila grzałkę nagrzewającą grot lutownicy lub przepływa bezpośrednio przez grot wykonany z drutu oporowego, powodując jego nagrzewanie;
• gazowe – ukryty w obudowie lutownicy palnik gazowy zasilany gazem do zapalniczek bezpośrednio nagrzewa grot.

  Lutownice elektryczne dzielą się na:

  • oporowe (grzałkowe) – umieszczona w obudowie lutownicy grzałka, najczęściej ceramiczna, nagrzewa się pod wpływem prądu, jednocześnie nagrzewając grot. Lutownice oporowe mogą być zasilane z sieci, zasilacza, akumulatora, a nawet przez złącze USB;
  • transformatorowe – wykorzystuje efekt działania transformatora jako przekładni. Uzwojenie pierwotne liczące nawet kilka tysięcy zwoi drutu jest zasilane napięciem sieciowym. Uzwojenie wtórne składa się z kilku lub kilkunastu zwojów płaskownika, dzięki czemu powstające w nim napięcie to zaledwie kilka woltów, natomiast płynący w nim prąd osiąga natężenie nawet kilkudziesięciu amperów. Podłączony do uzwojenia wtórnego grot, wykonany z drutu oporowego, bardzo szybko się nagrzewa.

Zaletą lutownic oporowych i gazowych jest utrzymywanie stałej temperatury grota oraz możliwość jej płynnej regulacji. Ich wadą jest czas potrzebny do nagrzania grota. Lutownice transformatorowe nie mają tej wady, nagrzewają się błyskawicznie, jednak nie mogą działać w sposób ciągły.

Jaką lutownicę wybrać?

Lutownica transformatorowa ZDZ LT 75/45

Lutownice transformatorowe to najczęstszy wybór, głównie z racji szybkości ich nagrzewania. ZDZ LT 75/45 t produkt polski, obecny na rynku od kilkudziesięciu lat. O jego niezawodności i solidności może świadczyć fakt, że jego wygląd nie zmienia się od ponad dwudziestu lat i wciąż cieszy się popularnością. Jego bezsprzeczną zaletą jest grot wykonany ze zwykłego drutu miedzianego i mocowany do lutownicy za pomocą dwóch śrub. Umożliwia to eksperymentowanie zarówno z kształtem, jak i grubością drutu, a tym samym temperaturą grota. Zalecana średnica drutu to 1,5 mm. Lutownica posiada podświetlenie pola działania i wyłącznik. Po 30 sekundach pracy wymagana jest 2-minutowa przerwa. Napięcie: 230 V ~ 50 Hz, moc: 75 W/45 W, temperatura grota: 400°C.

Lutownica oporowa Velleman VTSI30L

Tradycyjna lutownica oporowa wysokiej jakości. Cztery diody LED zapewniają optymalne oświetlenie miejsca lutowania. Napięcie: 230 V ~ 50 Hz, moc: 30 W, temperatura grota: 400°C.

Lutownica gazowa Yato YT-36704

Lutownica gazowa o mocy 70 W i temperaturze grota wynoszącej 350°C. Zasilana gazem propan-butan zapewniającym pracę do 60 minut. Urządzenie może służyć jako wypalarka do wyrobów z drewna i skóry lub opalarka o temperaturze 550°C albo jako palnik o temperaturze 1300°C.

Jednak nawet najlepsza lutownica nie zapewni prawidłowego lutowania, zwłaszcza układów elektronicznych. Lutowanie jest czynnością wymagającą wprawy i doświadczenia. Polega nie tylko na mechanicznym połączeniu dwóch elementów za pomocą cyny, ale przede wszystkim połączenia galwanicznego zapewniającego przepływ prądu. Jest to szczególnie ważne w urządzeniach i układach elektronicznych, gdzie zarówno napięcie, jak i prąd są na ogół niskie. Zbyt krótki czas lutowania powoduje, że cyna niedostatecznie rozpływa się na lutowanych powierzchniach i niedostatecznie łączy elementy, tworząc tzw. zimne luty. Z kolei zbyt długi czas lutowania może spowodować przegrzanie i uszkodzenie elementów, takich jak układy scalone, tranzystory czy rezystory lub przepalenie czy uszkodzenie ścieżek na płytce drukowanej.