Data modyfikacji: Wtorek, 06.09.2022

Lornetka - jaką wybrać? Najważniejsze parametry lornetki

Zasadę działania lornetki zna chyba każdy. To urządzenie, które umożliwia obserwację oddalonych przedmiotów.

Dobra lornetka to nieoceniony element ekwipunku ornitologa, myśliwego, turysty oraz miłośnika przyrody, ale z jej zalet skorzysta niemal każdy.

Jaką lornetkę wybrać i jakie parametry lornetki są najważniejsze?

Lornetka – nie tylko do obserwowania przyrody

W wielu profesjach lornetka jest jednym z podstawowych narzędzi pracy. Trudno wyobrazić sobie myśliwego, ornitologa, zwiadowcy czy członka ekipy poszukiwawczej zdanych jedynie na możliwości własnych oczu.

Gdy jednak mowa o amatorskich zastosowaniach lornetki, przed oczami staje turysta obserwujący górskie szczyty lub miłośnik przyrody przechadzający się po lesie.

Ale obserwacja przyrody, dzikich zwierząt i przepięknych pejzaży to tylko kilka z zastosowań lornetki. Możliwość zobaczenia szczegółów przyda się znacznie częściej.

Dzięki lornetce o dużym przybliżeniu zobaczysz z bliska szczegóły architektury miast, muzealnych eksponatów, przyjrzysz się sportowcom oraz gwiazdom estrady, a także skontrolujesz samochody kręcące się wokół twojego domu.

Lornetka pozwoli ci także obserwować gwiaździste niebo, przelatujące samoloty, nadmorskie statki itd. Wykorzystywanie jej może stać się czymś w rodzaju hobby, a pomysłów na wykorzystanie „polepszonego” wzroku jest wiele.

Jaką lornetkę wybrać – kompaktową czy dużą?

Na pierwszy rzut oka lornetka wygląda niepozornie, jednak w gruncie rzeczy jest skomplikowanym i precyzyjnie wykonanym urządzeniem.

Zawiera w sobie cztery pryzmaty, kilkanaście soczewek oraz dokładne mechanizmy umożliwiające ostrzenie obrazu.

Stąd też nawet niewielkie, pozbawione regulacji przybliżenia oraz ostrości lornetki osiągają wysokie ceny.

Najważniejsze parametry lornetki

Dostępne na rynku lornetki opisywane są najczęściej w charakterystyczny sposób, np. 8x42, 10-20x50 itd. Rozszyfrowanie tych parametrów jest bardzo proste i intuicyjne. Pierwsza liczba oznacza krotność powiększenia, np. ośmiokrotne lub dwudziestokrotne.

Jeśli widoczny jest zakres, np. 10-20, oznacza to, że lornetka ma możliwość przybliżania obrazu. Trzeba pamiętać, że im większe powiększenie, tym bardziej trzęsący się obraz, dlatego do amatorskiego zastosowania zaleca się przybliżenie 10x.

Lornetki o bardzo dużym przybliżeniu mogą wymagać statywu eliminującego drżenie dłoni.

Druga liczba informuje o wyrażonej w milimetrach aperturze lornetki. Apertura 50 oznacza, że przednie soczewki lornetki mają 50 mm średnicy.

Duża apertura minimalizuje straty światła i sprawia, że lornetka jest jaśniejsza. Jest to ważne zwłaszcza w nocy, w złych warunkach pogodowych.

Pryzmaty porro i dachowe – czym się różnią?

Aby obraz widziany przez lornetki nie był odwrócony, wykorzystuje się układ pryzmatów. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje, które wpływają na budowę lornetki: pryzmaty porro oraz dachowe.

Lornetki porropryzmatyczne – rozpoznasz je już na pierwszy rzut oka, bowiem okulary rozsunięte są bardziej niż okulary. Pryzmaty ustawione są pod kątem 90 stopni, co wymusza tego typu konstrukcję.

Tego rodzaju pryzmaty wykorzystuje się w dużych, profesjonalnych lornetkach, np. astronomicznych.

Lornetki z pryzmatami dachowymi – pryzmaty dachowe ustawione są w jednej linii, więc sama lornetka ma zdecydowanie mniejsze wymiary oraz zgrabniejszą linię.

Tego rodzaju pryzmaty wykorzystuje się często w składanych lornetkach turystycznych. Ze względu na większe straty światła, montuje się je także w lornetkach do użytku dziennego.

Pole widzenia lornetek i długie oko

Dlaczego niektóre lornetki umożliwiają obserwację szerokiego pejzażu, a w innych obraz jest wąski i „klaustrofobiczny”? To zasługa pola widzenia, które determinuje szerokość okienka widzialnego w okularze.

Wyraża się je w stopniach lub szerokości liniowej dla obiektu oddalonego o 1000 m. Jeśli zamierzasz obserwować szybko poruszające się obiekty, np. ptaki, zwierzęta lub samochody, wybierz lornetkę szerokokątną.

Parametrem ważnym, zwłaszcza dla osób noszących okulary, jest tzw. długie oko. To określenie odstępu źrenicy wyjściowej, czyli odległości, z jakiej można patrzeć przez okular bez utraty ostrości.

Wartość podawana jest w milimetrach, dzięki czemu łatwo określisz, czy dany dystans umożliwi ci obserwację bez zdejmowania okularów.

Kalibracja lornetki – jak skalibrować lornetkę?

Centralne pokrętło lornetki pozwala na precyzyjne dostosowanie ostrości widzenia. Dzięki temu skorzystają z niej osoby o różnym stopniu wady wzroku.

Nowo zakupiona lornetka wymaga jednak znacznie dokładniejszej kalibracji, dostosowującej parametry dla każdego oka z osobna.

Wady wzroku obu oczu mogą się między sobą różnić, więc korzystanie z wyjściowo ustawionej lornetki byłoby niewygodne.

Jak skalibrować lornetkę? Do skonfigurowania ostrości służy diopter, czyli pokrętło znajdujące się przy prawym wizjerze lornetki.

Aby ustawić ostrość dla każdego oka z osobna, zamknij prawy tubus lornetki (ten z diopterem), a następnie ustaw ostrość dla lewego oka centralną śrubą ogniskującą.

Teraz odsłoń prawy tubus i zamknij lewy. Diopterem prawego okularu ustaw ostrość dla prawego oka. Od tego momentu masz poprawnie skalibrowaną lornetkę i możesz wyostrzać obraz jedynie poprzez centralne pokrętło ogniskujące.