Data modyfikacji: Poniedziałek, 24.10.2022

Topinambur. Przepisy, właściwości, jak przyrządzić

Topinambur to bulwiasta roślina o wyjątkowym smaku i właściwościach prozdrowotnych. Obniża poziom cukru we krwi oraz cholesterol, wspomaga pracę układu pokarmowego, a do tego jest naprawdę pyszny. Co z niego przyrządzić? Sprawdź nasze porady i przepisy z topinamburem!

Topinambur – co to jest?

Kiedy słyszymy lub czytamy w restauracyjnym menu słowo „topinambur”, po plecach wędruje nam zimny dreszcz, a oczy rozbiegają się we wszystkie strony. Oczywiście ten opis jest mocno przesadzony, jednak nie da się ukryć, że nazwa tej bulwy przywodzi nam na myśl jakiś egzotyczny owoc lub warzywo. Pełni niewiedzy boimy się próbować dań z niego przyrządzonych, ale czy topinambur naprawdę jest tak egzotyczny?

Okazuje się, że nie. Topinambur to inaczej słonecznik bulwiasty, roślina z rodziny astrowatych. Nazywany jest też ziemną gruszką. Jest jednocześnie rośliną jadalną, ozdobną i pastewną. Często rośnie dziko na łąkach w pobliżu rzek i pól.

Najpopularniejszą częścią są jego jadalne bulwy. Dziś traktujemy je jako ekskluzywny składnik, choć były ogromnie popularne w XVIII wieku, potem wyparły je ziemniaki. W czasie wojny zarówno Polacy, jak i Francuzi ratowali się topinamburem przed głodem.

Topinambur to roślina jadalna pochodząca z Ameryki Północnej. Wyróżnia się wyjątkowym, charakterystycznym smakiem – niektórzy twierdzą, że przypomina nieco skrzyżowanie ziemniaka ze słonecznikiem. Uprawa topinamburu jest niezwykle łatwa. Roślina ta rośnie praktycznie w każdych warunkach i szybko się rozprzestrzenia. Jej jadalną częścią są lekko słodkie bulwy.

W ostatnich latach słonecznik bulwiasty stał się niezwykle modny. To zasługa zarówno jego ciekawego smaku, jak i wartości odżywczych oraz walorów zdrowotnych. W artykule przedstawiamy właściwości tej rośliny oraz smaczne przepisy z topinamburem w roli głównej.

Topinambur – właściwości

Topinambur zawiera sporo węglowodanów, nieco białka, błonnik, witaminy C, A, E, B1, B2, B3, B6 oraz minerały. Jest cennym źródłem inuliny – wielocukru i naturalnego prebiotyku o właściwościach prozdrowotnych. Jego bulwy zawierają nawet do 17% inuliny (stanowiącej 70-80% wszystkich węglowodanów) – magicznej substancji, która w organizmie przekształca się we fruktozę – cukier dobrze tolerowany przez cukrzyków. Inulina pomaga w normalizowaniu glikemii u osób chorujących na cukrzycę. Ponadto poprawia perystaltykę jelit, dlatego wspomaga leczenie zaparć i usprawnia pracę układu pokarmowego.

Topinambur ma właściwości prozdrowotne. Pomaga również obniżać poziom cholesterolu we krwi oraz reguluje ciśnienie. Poprawia także odporność i oczyszcza organizm. Badania pokazują, że może wspomagać leczenie raka sutka. Warto sięgać po topinambur również po chemioterapii, gdyż działa on wzmacniająco. Dzięki zawartości witamin z grupy B usprawnia też pracę układu nerwowego. Lecznice właściwości topinamburu sprawiają, że zdecydowanie warto jest włączyć go do codziennej diety.

Wartości odżywcze topinamburu surowego (w 100 g):*

Wartość energetyczna – 73 kcal
Białko ogółem – 2 g Tłuszcz – 0,01 g
Węglowodany – 17,44 g (w tym cukry proste 9,60 g)
Błonnik – 1,6 g

Topinambur – uprawa

Topinambur sprawdzi się także jako roślina ogrodowa. Nie jest wymagający w uprawie, rośnie w gęstych i wysokich skupiskach, dlatego jest gatunkiem stworzonym do porastania ogrodowych obrzeży. Dzięki swojej wysokości i rozłożystości doskonale chroni inne ogrodowe rośliny przed gwałtownym wiatrem.

Jak się okazuje, topinambur to nie tylko roślina powiązana z polską historią, ale także ze zdrową dietą i pięknym, przemyślanym ogrodem. Niestety ze względu na fakt, że bardzo szybko się rozprzestrzenia, topinambur może także narobić sporo problemu na działce czy polu. Jeśli chcesz go uprawiać, kontroluj, czy przypadkiem nie rozmnaża się zbyt szybko i nie zdominuje innych roślin.

Topinambur – cena

Jaka jest cena topinamburu? Słonecznik bulwiasty kosztuje zwykle od kilku do kilkunastu złotych za kilogram. Zależy to głównie od dostawcy oraz od ilości, jaką chcesz kupić (zwykle im więcej, tym niższa cena).

Topinambur – jak jeść?

Zastanawiasz się, jak jeść topinambur? Słonecznik bulwiasty ma delikatny, lekko słodki, orzechowy smak. Można zrobić z nim praktycznie wszystko – piec, smażyć lub nawet gotować. Najlepiej smakuje upieczony lub usmażony na niewielkiej ilości oliwy lub dobrego oleju.

Jak przyrządzić topinambur? Najpierw oczyść bulwy za pomocą szczoteczki. Dokładnie je umyj i obierz. Następnie przejdź do obróbki termicznej. Gotuj, piecz lub smaż topinambur do miękkości. Zajmuje to mniej więcej tyle samo lub nieco dłużej niż przygotowywanie ziemniaków. Możesz piec topinambur w plastrach, słupkach lub kawałkach.

Dodawaj go do zapiekanek, sałatek, zup i dań jednogarnkowych. Jest on naprawdę smaczny, a przy tym zawiera więcej cennych składników odżywczych niż popularny w naszym kraju ziemniak!

Topinambur – przepisy

Topinambur stanowi doskonały dodatek do sałatek, zapiekanek oraz przystawek. Można także przyrządzić z niego zupę krem, frytki… Opcji jest wiele. Poniżej znajdziesz nasze przepisy na pyszne dania z topinamburem w roli głównej!

Frytki z topinamburu – szybki przepis z topinamburem

Składniki:

500 g bulw topinambura,
sól,
pieprz,
ulubione przyprawy (np. rozmaryn, tymianek, słodka papryka),
4 łyżki oliwy lub dobrego oleju.

Sposób przyrządzenia:

Topinambur wyczyść dokładnie szczoteczką, obierz i pokrój w słupki kształtem przypominające frytki. Rozłóż go na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia. Olej lub oliwę wymieszaj z przyprawami i gotową mieszanką polej topinambur. Wymieszaj frytki, aby każda z nich była pokryta tłuszczem z przyprawami. Posól i piecz w 180 stopniach Celsjusza przez około 30-40 minut. Podawaj z ulubionymi sosami.

Zapiekanka z topinamburem, ziemniakami i serem – pieczony topinambur na obiad

Składniki:

500 g bulw topinambura,
500 g ziemniaków,
250 g słodkiej śmietanki,
1 cebula,
2 ząbki czosnku,
sól, pieprz,
100 g startego sera żółtego lub parmezanu.

Sposób przyrządzenia:

Topinambur oczyść szczoteczką, obierz i pokrój w cienkie plasterki. Ziemniaki obierz, umyj i również pokrój w cienkie plastry. Cebulkę posiekaj. Wszystkie warzywa wymieszaj ze sobą. Naczynie żaroodporne posmaruj masłem i wyłóż papierem do pieczenia. Na dnie umieść warstwę ziemniaków z topinamburem. Następnie posyp nieco sera i wyłóż kolejną warstwę warzyw. Czynność powtarzaj do momentu, aż składniki się skończą, zostawiając nieco sera do posypania z wierzchu.

Śmietankę wymieszaj z solą i pieprzem, dodaj zmiażdżony czosnek. Mieszanką zalej zapiekankę w naczyniu i posyp serem. Wstaw do piekarnika nagrzanego do 200-225 stopni Celsjusza i piecz przez około godzinę. Zapiekankę podawaj z ulubioną surówką (np. szpinakiem lub rukolą z pomidorkami). To wspaniały przepis na pieczony topinambur, który posmakuje dzieciom i dorosłym.

Zupa krem z topinamburu – dietetyczna potrawa z topinamburem

Składniki:

500 g bulw topinambura,
300 ml mleka krowiego lub roślinnego,
300 ml bulionu,
1 cebula,
2 ząbki czosnku,
1 łyżka oliwy,
sól, pieprz, rozmaryn,
grzanki do podania.

Sposób przyrządzenia:

Cebulę posiekaj, a czosnek zmiażdż praską. Na patelni rozgrzej oliwę i wrzuć cebulę. Smaż do zeszklenia, a pod koniec dorzuć czosnek. Topinambur oczyść szczoteczką, obierz i pokrój na kawałki. Wrzuć do garnka i zalej bulionem. Gotuj do miękkości. Następnie dolej mleko, dodaj cebulę z czosnkiem i wrzuć rozmaryn. Całość zagotuj i pogotuj przez chwilę. Zmiksuj na gładki krem za pomocą blendera. Dopraw do smaku solą, pieprzem i rozmarynem. Krem z topinamburu podawaj z grzankami.

Sałatka z topinamburem i warzywami – łatwa potrawa z topinamburem

Składniki:

300 g bulw topinambura,
2 garści pomidorków koktajlowych,
1/2 granatu,
1/2 jabłka,
rukola,
3 łyżki oliwy,
2 łyżki soku z cytryny,
1 łyżeczka miodu,
kilka filecików anchois,
sól i pieprz.

Sposób przyrządzenia:

Topinambur oczyść szczoteczką i ewentualnie obierz. Pokrój na plastry. Rozłóż na blasze wyłożonej papierem do pieczenia, skrop oliwą, oprósz solą i piecz w 220 stopniach Celsjusza przez około 20-30 minut lub do miękkości. Rukolę umyj, osusz i rozłóż na półmisku. Dodaj topinambur, pokrojone na plastry jabłko oraz posiekane fileciki anchois. Pomidorki pokrój na połówki i dodaj do sałatki. Z granatu wydrąż pestki i posyp nimi sałatkę. W miseczce wymieszaj oliwę, sok z cytryny, miód, sól i pieprz. Polej gotowym sosem całość.

Chipsy z topinambura – przepis na zdrową przekąskę z topinambura

Składniki:

500 g bulw topinambura,
4 łyżki oleju lub oliwy,
sól, pieprz,
ulubione przyprawy (np. słodka papryka, rozmaryn, oregano, czosnek).

Sposób przyrządzenia:

Topinambur oczyść szczoteczką, umyj i osusz. Pokrój go na cieniutkie plasterki, np. za pomocą mandoliny. Rozłóż na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia i wymieszaj dokładnie z olejem lub oliwą. Posyp solą, pieprzem oraz ulubionymi przyprawami. Blachę wstaw do piekarnika nagrzanego do 180 stopni Celsjusza i piecz przez około 15 minut – do czasu, aż chipsy będą rumiane. Smacznego!