Jak mierzyć suwmiarką?

Suwmiarka to jedno z podstawowych narzędzi miłośników majsterkowania. Mimo dość prostej budowy narzędzia, obsługa suwmiarki pozostaje dla wieku tajemnicą. Jak mierzyć suwmiarką? Jakie pomiary możesz nią wykonać? Jak odczytywać pomiary suwmiarką? Podpowiadamy.

Budowa suwmiarki

Klasyczna suwmiarka składa się z prowadnicy, ruchomego suwaka oraz powierzchni pomiarowych (szczęki i głębokościomierz). Zakres obsługiwanego pomiaru obejmuje przedział od 0 do 150 mm, lecz można się spotkać także z dłuższymi suwmiarkami, np. 300 mm.

Wartości odczytywane są z wyrytej na suwmiarce skali, okrągłego zegara lub ekranu elektronicznego. Niektóre suwmiarki mają dodatkowe pokrętło ułatwiające obsługę oraz zwiększające precyzję pomiaru. Powierzchnia prowadnicy i suwaka pokrywana jest czasem tytanem, dzięki czemu urządzenie pracuje płynnie.

Dokładność suwmiarki

Jak dokładny jest pomiar suwmiarką? Podstawowe modele umożliwiają wykonane pomiarów z dokładnością do 0,1 mm (noniusz 9 lub 19 mm). To wystarczająca wartość podczas domowych prac. Tego rodzaju suwmiarką bez problemu sprawdzisz chociażby rozmiar nakrętki, grubość płyty czy średnicę rury. Już niedroga oraz prosta suwmiarka noniuszowa będzie wielokrotnie bardziej dokładna niż miara zwijana.

Jeśli jednak potrzebujesz narzędzia do dokładniejszych prac, wybierz suwmiarkę z dokładnością do setnych części milimetra. Najczęstsza dokładność to 0,05 mm (noniusz 19 lub 39 mm) oraz 0,02 mm (noniusz 49 mm). Dokładność rzędu 0,01 zapewniają najczęściej suwmiarki elektroniczne oraz te z czujnikiem zegarowym.

Warto pamiętać, że metalowa suwmiarka wskazuje najdokładniej wyniki w temperaturze ok. 20 stopni Celsjusza i w niektórych warunkach może nieznacznie fałszować wskazania. Jest to podyktowane rozszerzalnością cieplną metalu.

Rodzaje suwmiarek

Zanim odpowiemy na pytanie, jak mierzyć suwmiarką, sprawdźmy, jakie modele są dostępne na rynku.

• Suwmiarka noniuszowa – analogowy, podstawowy typ suwmiarki z wysuwanym noniuszem.
• Suwmiarka zegarowa – suwmiarka z analogowym czujnikiem zegarowym. Wartości dziesiętne lub setne wskazywane są na okrągłej tarczy ze wskazówką.
• Suwmiarka traserska – suwmiarka z rysikiem ułatwiającym oznaczanie długości na drewnie.
• Suwmiarka cyfrowa – suwmiarka z elektronicznym pomiarem.
• Suwmiarka modułowa – stosowana m.in. do pomiaru grubości zęba w kole zębatym.

Kiedy się przydaje mierzenie suwmiarką?

Suwmiarka wykorzystywana jest do szybkich oraz dokładnych pomiarów detali. Możesz nią zmierzyć m.in. średnicę rur, śrub, łożysk czy grubość kantówek. Nieoceniona jest także w pomiarze gwintu, rozciągnięcia łańcucha czy zwojów sprężyn. W domowym zastosowaniu użyjesz jej również do sprawdzenia grubości tarcz hamulcowych lub głębokości bieżnika opon. Precyzyjne określenie stopnia zużycia pozwoli ci lepiej określić stan przedmiotów.

Uwaga! Suwmiarki nie należy używać jako wkrętaka lub klucza, nawet w przypadku lekko dokręconych śrub. Nie wolno nią także podważać przedmiotów.

Po zakończonej pracy dokładnie wyczyść suwmiarkę i przechowuj ją w czystych, suchym miejscu. Przed każdym użyciem upewnij się, że na szczękach nie znajdują się żadne zabrudzenia. Nawet niewielka warstwa cementu lub ziarenko piasku mogą zafałszować wskazania. Przydatnym akcesorium jest etui na suwmiarkę, które ochroni ją przed wykrzywieniem i rozkalibrowaniem.

Przykłady pomiarów suwmiarką

• Pomiar średnicy zewnętrznej
• Pomiar średnicy wewnętrznej
• Pomiar głębokości
• Pomiar wysunięcia

Jak mierzyć suwmiarką?

Aby zmierzyć detal suwmiarką, należy zacisnąć szczęki w jego najszerszym punkcie. Jeśli chcesz zmierzyć średnicę wewnętrzną, skorzystaj z mniejszych szczęk i rozsuń je wewnątrz otworu. Wysuwającym się u dołu ramieniem możesz natomiast zmierzyć głębokość przedmiotów (np. bieżnika opony). Dla pewności wykonaj kilka pomiarów w różnych miejscach i płaszczyznach.

Jak czytać suwmiarkę?

Poza kwestią, jak mierzyć suwmiarką, problemem bywa również odczytanie wartości z podziałki suwmiarki. O ile rozszyfrowanie skali milimetrowej (głównej) nikomu nie sprawi problemu, wiele wątpliwości budzi dolna podziałka, czyli noniusz. Jest to skala pomocnicza, z której odczytasz dziesiętne lub setne wartości milimetra.

Jak używać noniusza suwmiarki? Zaczynając od lewej strony, sprawdź, która kreska noniusza pokrywa się z kreską skali głównej. Ta, która znajdzie połączenie jako pierwsza, wskazuje wartość po przecinku. Często jest to dość trudne, zwłaszcza w przypadku, gdy wyryte linie noniusza są stosunkowo grube.

Znacznie prostszym sposobem jest więc odczytanie wyniku z ekranu suwmiarki elektronicznej lub tarczy suwmiarki zegarowej. W większości przypadków jednak tak duża dokładność nie jest potrzebna, przynajmniej w domowych pracach.

Jaką suwmiarkę kupić?

Najtańsze, plastikowe suwmiarki kosztują kilkanaście złotych. Jeśli potrzebujesz narzędzia do sporadycznych prac i nie zależy ci na bardzo dokładnym pomiarze, taka suwmiarka z pewnością sprawdzi się w twojej skrzynce narzędziowej. Jeśli jednak masz zamiar korzystać z niej częściej, wybierz suwmiarkę metalową.

Upewnij się, że noniusz suwmiarki pracuje płynnie i nie zacina się w trakcie pracy. Zwróć także uwagę na to, w jaki sposób naniesiona jest skala. Nadruk szybko się złuszczy, dlatego warto wybrać model z naciętymi rowkami.

Najwygodniejsza w obsłudze jest suwmiarka cyfrowa. Choć jest delikatniejsza i łatwo ją uszkodzić podczas brudnych prac, pozwala na najszybsze pomiary. Największą przewagą jest to, że od razu podaje dokładny wynik i nie musisz odnajdować indeksów na skali. Dodatkowo suwmiarki cyfrowe mają najczęściej większą dokładność, nawet rzędu 0,01 mm. Wadą urządzeń elektronicznych jest konieczność wymiany baterii.