Jak odpowietrzyć układ chłodzenia?

Zapowietrzony układu chłodzenia to zagrożenie, którego wielu kierowców w ogóle się nie spodziewa. Zdarza się bardzo rzadko, ale może mieć bardzo przykre efekty, z uszkodzeniem silnika włącznie. Jak rozpoznać zapowietrzenie układu chłodzenia? Podpowiadamy, jak odpowietrzyć układ chłodzenia w domowych warunkach.

Dlaczego odpowietrzanie układu chłodzenia jest tak ważne?

We współczesnych samochodach powszechnie stosuje się chłodzenie cieczą i silniki chłodzone powietrzem należą już do przeszłości. Bez względu na to, jaki płyn chłodniczy wybierzesz, aby mógł on skutecznie odbierać ciepło wytwarzane podczas pracy silnika, w układzie nie może znajdować się powietrze. Pęcherze powietrza znajdujące się w instalacji wodnej nie tylko obniżą skuteczność układu chłodzenia, ale i mogą być przyczyną zagotowania płynu lub uszkodzenia podzespołów instalacji, np. pompy cieczy chłodzącej, chłodnicy czy nagrzewnicy.

Jeszcze większym niebezpieczeństwem jest doprowadzenie do przegrzania silnika. Zbyt mała ilość płynu chłodniczego nie będzie w stanie schłodzić silnika, co grozi gwałtownym wzrostem temperatury, powyżej 150 °C. To wartość graniczna, bardzo szkodliwa dla silnika. W normalnych warunkach pracuje on w temperaturze ok. 90-100 °C, a o utrzymanie jej dba termostat wraz z chłodnicą.

Efekty przegrzania silnika mogą być bardzo kosztowne. Typowe awarie to m.in. uszkodzenie gumowych elementów, pęknięcie głowicy, zatarcie układu korbowo-tłokowego czy uszkodzenie rozrządu. Z tego względu szybkie rozpoznanie zapowietrzonego układu chłodzenia jest bardzo ważne.

Zapowietrzony układ chłodzenia – objawy

Po czym poznać zapowietrzony układ chłodzenia? Najbardziej oczywistym objawem jest wzrost temperatury silnika. Nie zawsze wskazuje on na obecność powietrza w instalacji, ale zawsze powinien zachęcić cię do kontroli odpowietrzników. Inne przyczyny przegrzewania silnika to m.in. awaria pompy wody, zatkana chłodnica, wyciek płynu chłodniczego czy nadmierne zasłonięcie chłodnicy.

Co ciekawe, zapowietrzony układ chłodzenia najczęściej daje o sobie znać zimą. Warto bowiem wiedzieć, że odpowiada on nie tylko za schładzanie silnika, ale również za ogrzewanie kabiny pasażerskiej. Nagrzany gorącym silnikiem płyn chłodniczy trafia do nagrzewnicy, która z kolei ogrzewa powietrze dostające się do wnętrza samochodu. Jeśli pomimo ustawienia ogrzewania na maksimum z nawiewów wydobywa się chłodne powietrze, warto sprawdzić, czy układ nie jest zapowietrzony.

Kiedy konieczne jest odpowietrzanie układu chłodzenia?

Do zapowietrzenia układu chłodzenia najczęściej dochodzi podczas wymiany lub uzupełniania płynu chłodzącego. Dużym błędem jest uzupełnienie płynu do pełna i zamknięcie zbiorniczka wyrównawczego. Powietrze zamknięte w instalacji nie ma się którędy wydostać i kompresowane jest w przewodach. Nierzadko kończy się to pęknięciem lub wyrwaniem gumowego przewodu.

Przyczyną zapowietrzenia układu może być także nieszczelność przewodów, chłodnicy, pompy wody czy nagrzewnicy. Jeśli płynu chłodniczego dość często ubywa i konieczne są dolewki, sprawdź, czy nie wycieka. Brak oznak wycieków jest marnym pocieszeniem – może wskazywać na to, że płyn chłodniczy dostaje się do komory spalania i jest spalany wraz z paliwem. Przyczyną jest zazwyczaj uszkodzenie uszczelki pod głowicą. Objawy awarii nie powinny być lekceważone.

Jak odpowietrzyć układ chłodzenia?

1. Otwórz zbiorniczek wyrównawczy płynu chłodniczego i dolej płynu chłodniczego do wartości pomiędzy kreskami min i max.
2. Pozostaw otwarty zbiorniczek oraz uniesioną maskę i uruchom silnik. Powinien się rozgrzać, by załączył się tzw. duży obieg.
3. Delikatnie zwiększ obroty silnika (do około 2000 obrotów) i utrzymaj je przez około 20 sekund. W ten sposób wymusisz obieg płynu chłodniczego i pozbędziesz się większości powietrza z instalacji.
4. Wyłącz silnik i sprawdź poziom płynu w zbiorniczku wyrównawczym. Ubytek płynu oznacza, że udało ci się pozbyć pęcherzyków powietrza. Ponownie uzupełnij płyn chłodniczy.
5. Uruchom silnik i odkręć odpowietrznik układu chłodzenia. Znajduje się on na obudowie termostatu lub w pobliżu nagrzewnicy. Zakręć zawór w momencie, gdy ujdzie całe powietrze i zacznie się z niego wydobywać płyn chłodniczy. Uwaga! Nie rób tego na w pełni rozgrzanym silniku!
6. Jeśli w twoim samochodzie nie ma odpowietrzników, wykorzystaj jedynie metodę ze zbiorniczkiem wyrównawczym. Aby przyspieszyć odpowietrzanie po wymianie płynu chłodniczego, wybierz się na krótką przejażdżkę (2-3 km). Grawitacja zrobi swoje i wypchnie pęcherzyki powietrza do zbiorniczka wyrównawczego. Pamiętaj jednak, by nie odkręcać go na rozgrzanym silniku! Duże ciśnienie w układzie może doprowadzić do gwałtownego wyrzutu pary wodnej. Przed okręceniem korka poczekaj, aż temperatura płynu nieco spadnie.
7. Skuteczność odpowietrzenia układu sprawdzisz włączając ogrzewanie i dmuchawę na maksimum. Jeśli z nawiewu płynie gorące powietrze, układ jest odpowietrzony poprawnie.

Jak dolewać płyn chłodniczy, by nie zapowietrzyć układu?

Jeśli musisz uzupełnić na trasie płyn chłodniczy, nie zamykaj zbiorniczka wyrównawczego tuż po dolewce. Uruchom silnik i poczekaj przynajmniej minutę, aż powietrze zostanie wypchnięte z układu. O zapowietrzeniu układu poinformują cię pęcherzyki powietrza unoszące się na powierzchni płynu. Jeśli ubytek cieczy chłodzącej jest bardzo duży, dolewaj płyn niewielkimi dawkami, by nie doprowadzić do szoku temperaturowego.

Uwaga! Przed okresem zimowym koniecznie sprawdź temperaturę krzepnięcia płynu chłodniczego. Jeśli ciecz wymieniana była dawno, może zamarznąć na mrozie i uszkodzić instalację. W najlepszym przypadku rozsadzi gumowe przewody wodne, ale w najgorszym może doprowadzić o pęknięcia bloku silnika.

Kondycję płynu chłodniczego możesz sprawdzić specjalnym glikometrem, na którym znajdziesz podziałkę wskazującą optymalne wartości. Wystarczy nabrać niewielką ilość płynu chłodniczego ze zbiorniczka.