Jaki klucz dynamometryczny wybrać?

Planujesz naprawę silnika, jesteś zapalonym rowerzystą, a może musisz wymienić koła samochodowe? W każdym z tych przypadków przyda ci się klucz dynamometryczny. Choć można się bez niego obyć, zdecydowanie ułatwi pracę. Jaki klucz dynamometryczny kupić? Jaki klucz dynamometryczny wybrać? Czy warto dopłacać do drogich modeli? Odpowiadamy!

Kiedy przyda ci się klucz dynamometryczny?

Z jaką siłą dokręcić śruby? To pytanie zadaje sobie każdy majsterkowicz. Wątpliwości te najlepiej rozwiązać, zerkając do instrukcji obsługi lub montażu danego sprzętu. Podany w niutonometrach moment, z jakim należy to zrobić, nie jest bez znaczenia. Skąd jednak wiedzieć, ile siły włożyć w dokręcenie śruby 5 Nm, a ile w 40 Nm?

Tutaj do gry wkracza klucz dynamometryczny. Pozwala on uniknąć zbyt mocnego lub słabego dokręcenia śruby. Ma to duże znacznie np. w dokręcaniu kół.

O ile zbyt duża siła dokręcenia wiąże się głównie z trudnością odkręcenia koła, to zbyt słabe dokręcenie kół stwarza duże niebezpieczeństwo. Jak łatwo się domyślić, znacznie częściej zdarza się pierwsza z tych sytuacji. W takich chwilach jedynym ratunkiem jest użycie prowizorycznej przedłużki do klucza.

Są jednak takie przykłady, w których użycie zbyt dużego momentu również jest bardzo groźne. Dotyczy to m.in. dokręcenia śrub mostka roweru. Jeśli zrobisz to zbyt mocno, kierownica może odpaść w trakcie jazdy. Dokręcanie z odpowiednim momentem obrotowym jest szczególnie ważne w rowerach karbonowych, które mają słabą odporność na ściskanie. Uszkodzenie karbonowej ramy, kierownicy lub sztycy jest bardzo łatwe.

W dalszej części artykułu podpowiemy ci, jaki klucz dynamometryczny wybrać i jak do ustawić.

Jak działa klucz dynamometryczny?

Jeśli kiedykolwiek używałeś klucza dynamometrycznego, zapewne kojarzysz go z charakterystycznym klikaniem. To dźwięk zapadki, która aktywuje się i rozprzęga klucz po osiągnięciu wybranego momentu. Za jej aktywację odpowiada sprężyna dociskana pokrętłem regulującym moment obrotowy. Istnieją również inne rodzaje kluczy dynamometrycznych.

Jaki klucz dynamometryczny? Rodzaje kluczy

Aby odpowiedzieć na pytanie, jaki klucz dynamometryczny będzie najlepszy, dobrze jest zapoznać się z rodzajami narzędzi, które możesz znaleźć w sklepach.

Klucz dynamometryczny wychylny

Najprostszy rodzaj klucza dynamometrycznego. Jego działanie opiera się na pomiarze wygięcia pręta będącego jednocześnie rękojeścią klucza. Wartość pomiaru można odczytać ze skali.

Klucz dynamometryczny mechaniczny

Najpopularniejszy klucz dynamometryczny, dostępny w niewygórowanej cenie. Gdy śruba jest dokręcona, wydaje charakterystyczny dźwięk.

Klucz dynamometryczny łamany

Klucz wyposażony jest w specjalny zawias. Przełamuje się on w momencie dokręcenia śruby o ok. 20 stopni.

Klucz dynamometryczny ze sprzęgłem ślizgowym

Po osiągnięciu danego momentu mechanizm blokujący doprowadzi do prześlizgiwania się klucza.

Klucz dynamometryczny elektroniczny

Najdroższe i najbardziej precyzyjne klucze dynamometryczne. Za ich pomocą można nie tylko kontrolować, ale i zapisywać momenty dokręcenia śrub.

Precyzja klucza dynamometrycznego

Dokładność pomiaru klucza dynamometrycznego określona jest według normy DIN EN ISO 6789. Dopuszcza ono czteroprocentowe odchylenie, jednak błąd pomiaru kluczy dobrej jakości oscyluje wokół +/- 3%.

Trzeba mieć świadomość, że nie wszystkie narzędzia mają taki certyfikat i niektóre z nich mylą się nawet o 50%. Jaki klucz dynamometryczny kupić? Wybierając model z certyfikatem upewnij się, czy jest to certyfikat kalibracji wydawany na etapie produkcji czy w momencie zakupu klucza. W tym drugim przypadku masz znacznie większą pewność precyzji.

Jak ustawić klucz dynamometryczny?

Nie istnieje uniwersalny klucz dynamometryczny, który sprawdzi się w każdych warunkach. Każdy z nich dysponuje pewnym zakresem pomiaru, jaki odpowiada konkretnym rozmiarom i rodzajom śrub.

Nawet jeśli zakres ten jest spory, precyzja działania jest zazwyczaj najwyższa w środkowym przedziale. Trzeba wziąć pod uwagę również rozmiary urządzenia, gdyż manewrowanie dużym kluczem dynamometrycznym w ciasnej komorze silnikowej może przysporzyć kłopotu.

Jak dobrać moment klucza dynamometrycznego do konkretnych prac?

• Klucz dynamometryczny do roweru – od 0 do 20 Nm
• Klucz dynamometryczny do świec i małych śrub – od 0 do 20 Nm
• Klucz dynamometryczny do silnika – od 10 do 40 Nm
• Klucz dynamometryczny do kół – od 80 do 200 Nm
• Klucz dynamometryczny do motocykla – 0 do 200 Nm

Jak dokręcać kluczem dynamometrycznym?

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że klucz dynamometryczny służy tylko do dokręcania śrub. Choć da się nim odkręcać, może to rozkalibrować urządzenie. Co do samego dokręcania, rób to do pierwszego kliknięcia.

Dalsze upewnianie się, że śruba tkwi wystarczająco mocno, nie ma sensu. Jeśli musisz dokręcić wiele śrub lub te o dużym gwincie (np. śruby kół samochodowych), możesz wspomóc się kluczem udarowym. W takiej sytuacji należy jednak dokręcić je luźno, a następnie dociągnąć kluczem dynamometrycznym.

Samo sprawdzanie mocnego dokręcenia nie ma sensu, bo śruby mogą być zaciśnięte zbyt mocno. Klucz dynamometryczny będzie terkotał, ale nie wskaże, o ile przekroczyłeś moment dokręcania.

Uwaga! Sprężynowe klucze dynamometryczne należy po użyciu rozkręcić, czyli ustawić w pozycji zerowej. W innym przypadku sprężyna może się odkształcić, co zafałszuje kolejne pomiary.

Jaki klucz dynamometryczny? Polecane marki

Podstawowe klucze dynamometryczne kupisz już za ok. 20-30 zł. Mogą nawet wyglądać solidnie, jednak w żaden sposób nie gwarantują poprawnego działania.

O ile inne narzędzia „no name”, np. imbusy, nasadki czy klucze płaskie, mogą sprawdzać się zaskakująco dobrze, w przypadku kluczy dynamometrycznych nie warto oszczędzać. Lepiej zainwestować w produkt znanej marki niż martwić się zniszczoną ramą karbonową lub głowicą silnika.

Jakie marki kluczy dynamometrycznych cieszą się dużym uznaniem?

• Wera
• Yato
• Proxxon
• Stahlwille
• Facom
• Beta
• Bahco
• Gedore
• Stanley
• NEO Tools
• Jonnesway

Polecane klucze dynamometryczne rowerowe

• Bontrager
• Topeak
• XLC
• Ritchey
• PRO
• Red Cycling
• Bike Hand
• Park Tool