Data publikacji:

Adaptacja poddasza krok po kroku. Przepisy, przygotowanie

Najczęściej spotykanym typem domu jednorodzinnego w Polsce jest dom z poddaszem, którego kształt nawiązuje do architektury regionalnej lub tradycji historycznych. Umieszczony pod dachem strych jest przeważnie składem niepotrzebnych przedmiotów, które żal jest wyrzucić, bo mogą się przydać. Jest też rezerwą przestrzeni, którą można zaadaptować na cele mieszkalne. Co trzeba wiedzieć, przystępując do zamiany strychu w poddasze użytkowe?

Adaptacja poddasza w starym domu jest szansą na wygospodarowanie dodatkowej powierzchni. Najlepiej, gdy strych ma odpowiednią wysokość. Ocieplenie dachu, doświetlenie pomieszczeń oknami dachowymi i zrobienie wygodnych schodów na poddasze wydaje się stosunkowo prostym i tanim rozwiązaniem.
poddasze

Czy to się da zrobić?

Przed podjęciem decyzji o adaptacji strychu na poddasze użytkowe, musimy sprawdzić, czy nasze poddasze do adaptacji w ogóle się nadaje albo czy nie będzie to zbyt kosztowne. Adaptacja niskiego strychu nie będzie możliwa bez podniesienia ścian kolankowych i podniesienia całej więźby dachowej. Co musimy sprawdzić przed przystąpieniem do projektu i remontu?

1. Czy nie ma przeszkód prawnych w wykonaniu adaptacji poddasza?
2. Jaka jest wysokość poddasza i czy będzie można je wygodnie użytkować po wykonaniu ocieplenia, stropu i podłogi?
3. Czy pokrycie dachu jest szczelne?
4. Czy więźba dachowa wytrzyma dodatkowe obciążenia (ocieplenie i strop pomieszczeń na poddaszu)?
5. Czy strop oddzielający parter od poddasza wytrzyma dodatkowe obciążenia spowodowane przez ścianki działowe, podłogę i wyposażenie pomieszczeń na poddaszu?
6. Czy konstrukcja budynku (ściany nośne i fundamenty) wytrzyma dodatkowe obciążenia?
7. Czy można doprowadzić na poddasze niezbędne instalacje i urządzić łazienkę?
8. Czy można wykonać wygodne schody prowadzące do pomieszczeń na poddaszu?
9. Czy można wykonać odpowiednie oświetlenie poddasza?
10. Czy możliwe jest ocieplenie poddasza z uniknięciem mostków termicznych?

Adaptacja poddasza w świetle nowego prawa budowlanego

W sprawie adaptacji poddasza nowe prawo budowlane (tekst ustawy po nowelizacji — Dz. U. 2020 poz. 1333) przewiduje dwie możliwości: zgłoszenie prac budowlanych w urzędzie lub uzyskanie pozwolenia na budowę. Pozwolenie na budowę jest wymagane, gdy zmiany dotyczą przegród zewnętrznych i elementów konstrukcyjnych budynku. Jeżeli w wyniku adaptacji poddasza ulegnie zmianie bryła budynku (wysokość budynku, kąt nachylenia dachu), konstrukcja więźby dachowej i rodzaj pokrycia dachu, liczba i rozmiar otworów okiennych oraz zajdzie konieczność zmiany konstrukcji stropu, musimy starać się o wydanie pozwolenia na budowę. Adaptacja strychu bez pozwolenia na budowę lub zgłoszenia jest samowolą budowlaną i podlega karze.

Co powinno zawierać zgłoszenie adaptacji poddasza?

Zgłaszając w urzędzie miasta lub starostwie powiatowym adaptację poddasza, należy do wniosku dołączyć:
1. Oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
2. Zaświadczenie o zgodności planowanej adaptacji i zmiany użytkowania poddasza z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzję o warunkach zabudowy, gdy nie ma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
3. Opis techniczny domu ze szczególnym uwzględnieniem jego konstrukcji.
4. Rysunek przedstawiający usytuowanie domu na działce z zaznaczeniem poddasza, które będzie adaptowane.
5. Ekspertyzę techniczną projektanta z uprawnieniami, potwierdzającą możliwość adaptacji poddasza na cele mieszkaniowe.

Urząd ma 30 dni na rozpatrzenie wniosku i wydanie zgody. Jeśli w tym terminie nie będzie wezwania do uzupełnienia brakujących dokumentów ani decyzji odmownej, można to uznać za skuteczne zgłoszenie i rozpocząć prace adaptacyjne. Zezwolenie jest ważne 2 lata.

Adaptacja poddasza a sprawy prawno-skarbowe

Adaptacja poddasza w domu jednorodzinnym, którego jesteśmy wyłącznymi właścicielami, jest łatwiejsza do przeprowadzenia niż w domu, który ma kilku współwłaścicieli. Wówczas każdy z nich musi wyrazić zgodę, a ponadto trzeba będzie ustalić zasady partycypowania współwłaścicieli w kosztach remontu, prawa do użytkowania poddasza lub znieść współwłasność. Strych zaadaptowany na cele mieszkaniowe zwiększa powierzchnię użytkową domu lub mieszkania, a więc również podstawę naliczania podatku od nieruchomości. Nowy podatek od nieruchomości zostaje ustalony po złożeniu wniosku o adaptację strychu i naliczany od miesiąca, który nastąpi po zakończeniu prac adaptacyjnych.

Jak obliczyć powierzchnię użytkową na poddaszu?

Zgodnie z polską normą PN-ISO 9836:1997 przy obliczaniu powierzchni użytkowej ważna jest wysokość liczona od podłogi do sufitu w danej części pomieszczenia. Jeśli nad częścią pokoju na poddaszu sufit jest na wysokości 255 cm, a resztę przykrywa skos schodzący do wysokości 100 cm przy ścianie kolankowej, to powierzchnię użytkową pokoju mierzymy w następujący sposób:
• powierzchnia pokoju, której wysokość przekracza 220 cm jest w pełni zaliczana do powierzchni użytkowej,
• powierzchnia pokoju, której wysokość wynosi od 140 cm do 220 cm zaliczana jest w połowie do powierzchni użytkowej,
• nie zalicza się do powierzchni użytkowej tej części, w której wysokość jest niższa niż 140 cm.

Kolejne etapy adaptacji poddasza

Adaptacja poddasza jest możliwa, gdy pomieszczenia mieszkalne będą miały odpowiednią wysokość, czyli co najmniej 2,2 m, a w przypadku skosów minimum 2,5 m w najwyższym punkcie.

Sprawdzenie więźby dachowej i pokrycia dachu

Adaptacja poddasza na cele mieszkaniowe wymaga szczelnego pokrycia dachowego i dobrego stanu technicznego więźby dachowej, by wytrzymać dodatkowe obciążenia izolacją termiczną, instalacjami i płytami gipsowo-kartonowymi. Zawilgocone, zaatakowane przez szkodniki lub pokryte pleśnią belki muszą zostać wymienione. Nieszczelne pokrycie dachowe musi zostać naprawione lub ułożone od nowa. Remont konstrukcji dachu powodujący zmianę bryły budynku wymaga pozwolenia na budowę.

Ściana kolankowa i jej wysokość

Ściana kolankowa, wznoszona na wieńcu stropowym, stanowi oparcie dla więźby dachowej. Powinna mieć co najmniej 1 m wysokości, żeby można było swobodnie poruszać się w pomieszczeniach na poddaszu. Mniejsza wysokość ściany kolankowej wymusza dwa rozwiązania, na które konieczne będzie uzyskanie pozwolenia na budowę:
1. Podwyższenie ściany kolankowej (konieczne będzie zdjęcie i ponowne położenie całej konstrukcji dachu).
2. Zastąpienie dotychczasowego dachu innym dachem o większym nachyleniu.

Dostosowanie stropu

Strop oddzielający poziom użytkowy od strychu stanie się podłogą pomieszczeń na poddaszu. Ponieważ dotychczasowe lekkie wypełnienie izolacją termiczną zastąpi posadzka, może się okazać, że konieczne będzie wzmocnienie istniejącej konstrukcji lub całkowita wymiana stropu. Strop trzeba będzie wypoziomować oraz wygłuszyć, by nie przenosił odgłosu kroków lub hałasu z poddasza na niższy poziom budynku.

Wejście na poddasze

Schody strychowe trzeba będzie zastąpić stałymi, bezpiecznymi i wygodnymi schodami, które wymagają odpowiedniej przestrzeni. Zmieszczenie schodów o odpowiedniej szerokości i wystarczająco łagodnym kącie nachylenia (nie więcej niż 40°), tak by można było nie tylko łatwo się po nich poruszać, ale jeszcze wnieść wyposażenie do pomieszczeń na poddaszu, może być bardzo trudne.

Okna na poddaszu

Dla właściwego doświetlenia pomieszczeń przepisy wymagają, żeby powierzchnia podłóg była nie więcej niż 8 razy większa od powierzchni okien w tych pomieszczeniach. Mogą to być okna dachowe lub okna umieszczone w ścianach szczytowych i lukarnach.

Ocieplenie

Montaż izolacji termicznej na poddaszu mieszkalnym jest bardzo wymagającym zadaniem.Ocieplenie powinno być ułożone tak, żeby wyeliminować mostki termiczne oraz zmniejszyć różnice temperatur latem i zimą, a także zapobiegać gromadzeniu się pary wodnej dzięki prawidłowo położonej folii paroizolacyjnej i paroprzepuszczalnej.

Ścianki działowe i sufity

Konieczność jak najmniejszego obciążania stropu sprawia, że optymalnym rozwiązaniem dla pomieszczeń na poddaszu jest wykonanie lekkich ścianek działowych i podwieszanych sufitów z płyt gipsowo-kartonowych, za którymi można ukryć przewody instalacji elektrycznej oraz rury sieci centralnego ogrzewania i wodociągowe.

Instalacje

Trudność doprowadzenia instalacji na poddasze zależy od programu adaptacji strychu. Najmniej kłopotliwe będzie zapewnienie prądu i ogrzewania, jeśli na poddaszu planujemy wyłącznie sypialnie. O wiele bardziej kłopotliwa będzie instalacja wodno-kanalizacyjna ze względu na większą średnicę przewodów kanalizacyjnych i zapewnienie odpowiedniego spadku. Mała odległość między wlotem i wylotem powietrza w kanałach wentylacyjnych nie zapewni odpowiedniego ciągu, więc konieczne będzie mechaniczne wspomaganie wentylacji.
Na adaptację poddasza nie można się decydować pod wpływem impulsu, bo może się okazać, że jest to przedsięwzięcie niewykonalne pod względem technicznym lub nieopłacalne.
Autor: Lech Wójcik