Data publikacji: Poniedziałek, 17.01.2022

Na czym polega obróbka metali? Jak ją wykonać samodzielnie?

Obróbka metali to termin, pod którym kryją się przeróżne techniki formowania i cięcia przedmiotów wykonanych najczęściej ze stali lub aluminium. Dowiedz się, w jakim stopniu operacje takie można wykonać w warunkach domowych i czemu miałyby służyć.

Ludzkość pracuje z metalami od wielu tysięcy lat, stopniowo opanowując coraz trudniejsze techniki ich wytapiania oraz formowania w pożądane kształty. Wszystkie procesy, podczas których zmienia się kształt oraz właściwości elementów metalowych, określa się wspólnym mianownikiem – obróbka metali. Pojęcie to zdecydowanie kojarzy się z halami fabrycznymi i warsztatami, dlatego też pojawia się pytanie, w jakim stopniu można pracować z metalem także w warunkach domowych? Odpowiedzmy sobie na te wątpliwości, przyglądając się z osobna wszystkim najważniejszym technikom obróbki.

Podstawowe techniki obróbki metali

Obróbka skrawaniem

Jak wskazuje na to nazwa, proces ten polega na nadawaniu kawałkowi metalu ustalonego wcześniej kształtu poprzez odkrawanie z niego kawałków niepotrzebnego materiału. Rozróżniamy w sumie trzy techniki tego typu. Każda z nich wykorzystuje inne narzędzia.

Tłoczenie

Mamy tu do czynienia z bardzo precyzyjnym sposobem obrabiania metalu, podczas którego formowany przedmiot wprawiany jest w bardzo szybki ruch obrotowy i jednocześnie skrawany specjalnymi ostrzami. Do tego celu wykorzystuje się tokarki. Maszyny te występują w wielu rozmiarach, a najmniejsze z nich możemy kupić także do przydomowego warsztatu.

Frezowanie

W przypadku frezowania niezwykle szybkie obrotowe ostrze maszyny powoli przycina metalowy obiekt do pożądanego kształtu. W ten sposób tworzy się również różnego typu grawerunki. Wykonujące opisaną pracę frezarki to dość skomplikowane urządzenia, często sterowane całkowicie elektronicznie. Ręczną i bardziej kompaktową wersję sprzętu kupimy jednak już w rozsądnej cenie i spokojnie ustawimy w domowym warsztacie.

Szlifowanie

Proces, którego nie trzeba specjalnie przedstawiać, polega na powolnym usuwaniu cienkiej wierzchniej warstwy metalowego elementu. Do zadania tego wykorzystujemy dedykowane szlifierki lub wiertarki ze specjalną końcówką szlifierską.

Obróbka plastyczna

Są to wszystkie metody formowania metalu poprzez wywieranie na niego nacisku, który przekracza tzw. granicę plastyczności materiału, pozwalającą zmienić na stałe jego kształt.

Kucie – do kucia metalu korzystamy z młotów kowalski oraz specjalnych pras. Jest to technika, którą z powodzeniem użyjemy w domach, nawet ze zwykłym młotkiem i dostatecznie miękkim oraz plastycznym materiałem.
Wyciskanie – dosłownie przepychanie metalu przez wyprofilowane otwory. Proces możliwy tylko przy wykorzystaniu specjalistycznych maszyn.
Tłoczenie – zazwyczaj przemysłowe prostowanie lub gięcie długich metalowych taśm lub blach.
Walcowanie – zgniatanie i prasowanie metalu z pomocą specjalnych walców.
Ciągnienie – rozciągnie metalu z pomocą dedykowanych urządzeń, np. przy produkcji przewodów.

Obróbka cieplna

Techniki, w trakcie których do formowania metalu korzysta się z wysokich temperatur, pozwalających na zmianę struktury materiału i osiągnięcie jego maksymalnej plastyczności. W warunkach domowych na obróbkę tego typu pozwalają spawarki lub lutownice.

Wyżarzanie – nagrzanie metalu do bardzo wysokiej temperatury, jego formowanie, a następnie powolne studzenie.
Hartowanie – rozgrzany i uformowany metal szybko się wychładza, najczęściej przy użyciu wody. Proces zwiększa twardość i wytrzymałość materiału.
Przesycanie – specjalistyczna technika używana np. w przypadku stali, podobna do hartowania, jej celem jest zwiększenie odporności metalu na korozję.