Jak wybrać słuchawki do pracy w hałasie?

Coraz częściej doświadczanym bodźcem, który negatywnie wpływa na nasze zdrowie, samopoczucie i wydajność w pracy jest hałas. Hałas jest też jedną z częstych przyczyn chorób zawodowych. Jakie może być negatywne oddziaływanie hałasu na człowieka w miejscu pracy i jak sobie z nim radzić? Gdzie musimy i kiedy powinniśmy stosować słuchawki na hałas? Jak wybrać słuchawki do pracy w hałasie?

Hałasem nazywamy niepożądane, uciążliwe, a nawet szkodliwe dla zdrowia dźwięki, docierające z otoczenia. Podstawowym miernikiem określającym wpływ hałasu na człowieka jest jego natężenie mierzone w decybelach (dB).

Jak człowiek znosi hałas?

Przyjmuje się następujące progi hałasu:

• do 35 dB może utrudniać skupienie, denerwować, ale nie jest groźny dla funkcjonowania i zdrowia człowieka;
• 35 do 75 dB może powodować zmęczenie i dekoncentrację;
• 75 do 85 dB zmniejsza wydajność pracy i może spowodować trwały ubytek słuchu;
• 85 do 130 dB uniemożliwia kontakt słowny, uszkadza narządy słuchu i powoduje ich trwałe uszkodzenie, może też powodować choroby układu krwionośnego i nerwowego;
• ponad 130 dB wprowadza w drgania wszystkie organy wewnętrzne człowieka, doprowadzając do trwałych uszkodzeń, a nawet krótkotrwałe przebywanie w takim hałasie może powodować zaburzenia równowagi i mdłości.

Ochrona przed hałasem w świetle obowiązujących przepisów

Pracodawca powinien zadbać o to, by hałas nie przekraczał dopuszczalnych norm i nie wpływał niekorzystnie na zdrowie pracowników i wydajność pracy. Jeżeli nie pomogą zabiegi techniczne polegające na wyciszeniu pracujących maszyn i urządzeń oraz zastosowaniu ekranów tłumiących hałas, konieczne jest stosowanie indywidualnych środków ochrony słuchu.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne określa, że przy natężeniu hałasu co najmniej 70 dB zaleca się stosowanie środków ochrony słuchu. Przy natężeniu 80 dB pracodawca ma już obowiązek udostępnić pracownikom środki ochrony, a przy natężeniu co najmniej 85 dB może nakazać ich stosowanie.

Środki ochrony słuchu

Do ochrony przed hałasem służą douszne wkładki przeciwhałasowe, czyli zatyczki do uszu oraz nauszniki w formie słuchawek doskonale przylegających do głowy, których czasze wypełnione są tworzywem tłumiącym dźwięki. Mogą one być samodzielne lub też stanowić integralną część kasków czy hełmów ochronnych.

Słuchawki tłumiące hałas czy słuchawki wyciszające hałas? Jakie wybrać?

Słuchawki, czyli nauszne ochronniki słuchu, mogą działać pasywnie (redukować w określonym stopniu poziom decybeli dochodzących z zewnątrz do ucha) lub aktywnie, blokując dźwięki uciążliwe, a dopuszczając dźwięki istotne. Absolutna cisza jest nienaturalna i w takim stanie człowiek zaczyna słyszeć swój własny oddech, bicie serca, a nawet pulsowanie krwi w żyłach, co po krótkim czasie zaczyna być bardzo nieprzyjemne. Całkowite odizolowanie się od dźwięków z otoczenia może być niebezpieczne dla pracownika, który nie słyszy sygnałów ostrzegawczych ani odgłosu zbliżających się pojazdów. Przed wyborem słuchawek warto zastanowić się, jaką mają pełnić funkcję.

Słuchawki tłumiące hałas i słuchawki wyciszające hałas — jaka jest między nimi różnica?

Słuchawki tłumiące hałas

Tłumienie hałasu może być pasywne lub aktywne.

Pasywna ochrona przed hałasem

Słuchawki z tłumieniem hałasu tworzą fizyczną blokadę dźwięków napływających z zewnątrz. Pasywną ochronę przed hałasem zapewniają materiały piankowe, o dużej zdolności pochłaniania fal akustycznych, które ściśle okrywają małżowinę uszną i dokładnie przylegają do głowy. Nauszniki chroniące pasywnie redukują poziom hałasu bez rozróżnienia źródła tego hałasu, czyli nie odróżniają dźwięków uciążliwych od dźwięków przydatnych w pracy. Całkowite odcięcie się od odgłosów z zewnątrz, nawet wówczas, gdy pracuje się w warunkach znacznego przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu, nie jest komfortowe dla pracownika.

Aktywne tłumienie hałasu

System ANC (Active Noise Cancelling), czyli aktywnej redukcji hałasu, to technologia, która pozwala wyeliminować dźwięki uciążliwe i szkodliwe, dopuszczając do ucha dźwięki użyteczne na stanowisku pracy. Mikrofon wbudowany w słuchawki z systemem ANC rejestruje i analizuje szumy z otoczenia. Zazwyczaj niepożądane dźwięki są powtarzalne (praca maszyn, urządzeń, silników) i niskie. Słuchawki wytwarzają wówczas falę dźwiękową o tej samej długości, ale przesuniętą w fazie o 180° i skierowaną przeciwnie. W efekcie nałożenia się dwóch fal następuje ich wytłumienie. Fale dźwiękowe, które nie zostały zaklasyfikowane jako uciążliwy szum, zostają przez słuchawki przepuszczone do ludzkiego ucha. Dzięki temu pracownik nie słyszy łoskotu pracujących maszyn, a słyszy ludzką mowę w pobliżu.

Słuchawki wyciszające hałas

W pracy biurowej, szczególnie w amerykańskich systemach typu open space, uciążliwy może być szum rozmów telefonicznych i dyskusji prowadzonych przez dziesiątki osób jednocześnie. W takich warunkach trudno się skupić. Słuchawki wyciszające redukują zewnętrzne szumy do poziomu, który nie męczy i umożliwia koncentrację na własnej pracy. Tego typu słuchawki są też przydatne dla osób pracujących zdalnie. Pozwalają im odciąć się od odgłosów dochodzących z innych części domu, nie rozpraszać się i wydajnie pracować. Tego typu sprzęt jest przydatny dla naukowców, literatów lub artystów przy pracy koncepcyjnej, w której zewnętrzne bodźce mogą powodować chaos myśli. Słuchawki wyciszające hałas mogą być też wykorzystywane przez osoby często zawodowo podróżujące środkami transportu zbiorowego.

Jak wybrać słuchawki do pracy w hałasie? Na co zwrócić uwagę?

Przy zakupie środków ochrony przed hałasem należy zwrócić uwagę na kilka cech i parametrów.

• Jakość materiału tłumiącego i poziom redukcji hałasu wyrażony w decybelach, gwarantowany przez producenta.
• Zastosowane technologie, np. możliwość regulacji poziomu wyciszenia hałasu lub automatyczna adaptacja do poziomu hałasu na zewnątrz (gdy hałas zewnętrzny jest mniejszy, dźwięki są mniej tłumione niż przy dużym natężeniu hałasu).
• Wygoda korzystania ze słuchawek, czyli:
  • anatomiczny kształt, który nie męczy, nie powoduje ucisków, szumów w uszach ani bólów głowy;
  • wybór pomiędzy słuchawkami z kablem i słuchawkami bezprzewodowymi;
  • wybór pomiędzy słuchawkami nausznymi i dousznymi;
  • wybór pomiędzy słuchawkami zamkniętymi (skuteczniej odcinającymi od dźwięków zewnętrznych), otwartymi (zapewniającymi dopływ powietrza i wentylację ucha i okolic) i półotwartymi.