Data modyfikacji: Piątek, 16.12.2022

Wymiana łożyska koła. Objawy i przyczyny uszkodzenia

Nieprzyjemny dźwięk pochodzący z okolicy koła to najczęściej oznaka, że jego łożysko wymaga już wymiany. To jednak nie jedyny objaw zużycia łożyska koła, na który powinieneś zwrócić uwagę. Jak rozpoznać uszkodzenie łożyska i w jaki sposób wygląda jego wymiana?

Objawy uszkodzonego łożyska w kole

Pierwszym objawem świadczącym o końcu żywota łożyska jest charakterystyczny szum wydobywający się w trakcie jazdy. Jest to dość głośne, przeciągłe wycie, zwiększające się wraz z prędkością samochodu. Czasem może jednak występować podczas konkretnych manewrów, np. w trakcie hamowania, przyspieszania lub skrętu. Nie musi pojawiać się od momentu ruszenia i w niektórych przypadkach intensyfikuje się dopiero po przejechaniu kilku kilometrów. Może też pojawić się odwrotny objaw, czyli tarcie łożyska tuż po starcie i stopniowy zanik buczenia – nie ma na to reguły.

Jakie są inne objawy uszkodzenia łożyska w kole? Pewną wskazówką może być nieprecyzyjne prowadzenie samochodu. Mocno zużyte łożysko nie utrzymuje osiowości, dlatego koło jest w stanie chybotać się na boki. Prowadzi to do mimowolnych skrętów auta, szarpnięć kierownicy oraz drgań. W niektórych przypadkach samochód może zachowywać się nieprzewidywalnie. Typowym symptomem zacierającego się łożyska jest ściąganie samochodu na jedną stronę.

Czym grozi jazda z uszkodzonym łożyskiem?

Objawów uszkodzonego łożyska nie należy ignorować. Nieprawidłowo działające łożysko nagrzewa się do wysokich temperatur, co w konsekwencji kończy się zatarciem. To niezwykle groźne, bowiem może doprowadzić do gwałtownego zablokowania koła w trakcie jazdy. Ryzyko zaklinowania kulek lub rolek łożyska wrasta wraz z przejechanym dystansem oraz prędkością samochodu, co dodatkowo skłania do wizyty w warsztacie. Oprócz tego wyeksploatowane łożysko koła przyspieszy zużycie innych elementów zawieszenia czy układu kierowniczego.

Przyczyny awarii łożyska w kole

Naturalne zużycie – choć łożyska kół projektowane są często z myślą o żywotności przez cały okres użytkowania samochodu, faktyczny resurs łożysk wynosi ok. 150-200 tys. km. Po tym przebiegu mogą pojawić się pierwsze objawy zużycia.
Uszkodzenie mechaniczne – przyczyną awarii łożyska może być też wjazd na krawężnik lub w głęboką dziurę.
Nieprawidłowa geometria – długotrwała jazda z uszkodzonym zawieszeniem lub nieprawidłową geometrią może generować na łożysko dodatkowe siły.
Źle osadzone łożysko – jeżeli łożysko było wcześniej wymieniane, mogło dojść do nieprawidłowego osadzenia. Krzywo osadzone łożysko lub uszkodzone w trakcie wbijania zużyje się znacznie szybciej.
Uszkodzenie uszczelniaczy łożyska – po awarii uszczelniaczy do wnętrza łożyska dostaną się zanieczyszczenia. Inną przyczyną zatarcia jest brak smaru.
Duży ciężar samochodu – problem zużywających się łożysk dotyczy głównie ciężkich samochodów, np. SUV-ów oraz tych skonstruowanych na płycie podłogowej zaprojektowanej z myślą o mniejszym gabarycie.
Dynamiczna jazda – najbardziej szkodliwe dla łożyska są obciążenia boczne występujące podczas dynamicznego pokonywania zakrętów.
Wysoka temperatura – zapieczone hamulce nagrzewają całą felgę, więc mogą doprowadzić także do przegrzania łożyska piasty.

Jak sprawdzić zużycie łożyska w kole?

Dźwięk uszkodzonego łożyska w kole może przypominać buczenie, terkotanie, grzechotanie lub metaliczny pisk. Objaw ten może jednak towarzyszyć innym usterkom. Podobny hałas generują chociażby kiepskiej jakości opony lub te, których bieżnik jest nadmiernie wyząbkowany. Przyczyną nieprzyjemnego dźwięku bywa też tarcza hamulcowa ocierająca o klocki hamulcowe.

Aby wyeliminować inne możliwe przyczyny buczenia, najlepiej unieść samochód i ustawić na kobyłkach. Po rozpędzeniu koła uniesionego w powietrzu wyeliminujesz kwestię złych opon. Dodatkowo wyczujesz, czy koło obraca się swobodnie, bez większych oporów. Mając uniesiony samochód, sprawdź także luzy na łożysku. Chwyć górną część opony i poruszaj kołem do siebie oraz od siebie. Jeśli zauważysz wyraźny ruch koła w tej płaszczyźnie, łożyska wymagają natychmiastowej wymiany.

Czy wszystkie łożyska można wymienić?

W wielu modelach łożyska są wymienialne, co mocno obniża koszt naprawy. Sama usługa jest dość skomplikowana, ale nowe łożysko to koszt ok. 50-100 zł. Nie w każdym przypadku da się jednak wybić łożysko z piasty. Nowsze generacje łożysk nie podlegają wymianie i są na stałe zabudowane w piaście. Konieczna jest więc wymiana całej piasty, jak nie trudno się domyślić, sporo droższa. Pocieszeniem jest fakt, że samodzielna wymiana piasty jest łatwiejsza od wybijania łożyska.

Jeszcze większy koszt wiąże się z wymianą łożysk trzeciej generacji. Te zintegrowane są już nie tylko z piastą, ale całą zwrotnicą oraz czujnikami ABS, ESP czy TPMS. To najbardziej skomplikowane zespoły, które trzeba wymienić w komplecie.

Wymiana łożyska koła – jak wygląda?

Jeżeli w twoim samochodzie zastosowane są wymienialne łożyska, możesz podjąć się ich wybicia. Najprościej zrobić to za pomocą prasy, ale istnieją domowe sposoby na usunięcie starego łożyska oraz nabicie nowego elementu. Wymaga to wyjęcia całej zwrotnicy, co nie obędzie się bez zdjęcia koła, zacisków hamulcowych, jarzma, tarczy hamulcowej oraz elementów zawieszenia. Pamiętaj też o odpięciu czujników odpowiadających za działanie systemów ABS i ESP, a także czujnika ciśnienia w oponach.

Zdemontowany zacisk hamulcowy podwieś na sznurze, by nie uszkodzić przewodu hamulcowego. Zdemontowaną zwrotnicę umieść w stabilnym imadle. W pierwszej kolejności musisz wybić piastę z łożyska, co nie powinno sprawić większego problemu. Jako podkładki użyj nasadki klucza nasadowego. W podobny sposób wybijesz stare łożysko, ale najpierw odbezpiecz sprężynujące pierścienie osadcze, zwane także pierścieniami Segera. To one utrzymują łożysko na prawidłowej pozycji. Ta część zadania będzie jednak nieco trudniejsza. Gdy uda ci się wybić zużyte łożysko koła, oczyść delikatnie gniazdo włókniną i nasmaruje je towotem.

Pora na osadzenie nowego łożyska. Wymaga to sporej precyzji oraz siły, dlatego nie warto się spieszyć. Najpierw zamontuj pierścień osadczy z jednej strony i delikatnie nabij łożysko młotkiem. By nie uszkodzić nowego elementu, użyj starego łożyska jako podkładki. Do pełnego wciśnięcia łożyska użyj imadła. Powinno to być spore, wytrzymałe imadło, które wygeneruje duży nacisk. Cały czas kontroluj płaszczyznę wprowadzania łożyska w gniazdo i koryguj ewentualne przekoszenia. Dociśnij łożysko do pierścienia osadczego, a następnie zabezpiecz je drugim pierścieniem. Wewnętrzną bieżnię łożyska nasmaruj towotem i wsuń piastę. Zamontuj wszystkie elementy w analogiczny sposób, nie zapominając o wpięciu czujników. Wymiana jednego łożyska nie powinna zająć więcej niż 2-3 godziny.

O czym należy pamiętać?

Nawet jeśli uszkodzone jest tylko jedno łożysko, najlepiej wymienić oba łożyska na jednej osi. Zapobiegnie to różnicom w oporze, z jakimi kręcą się koła. Wymiana części parami pozwala także wyeliminować przyszłe usterki, które mogą wystąpić w drugim kole. Łożyska nie zawsze psują się pojedynczo i czasem dochodzi do stopniowego wyeksploatowania wszystkich po kolei. Najczęściej jednak usterkom ulegają łożyska znajdujące się po prawej stronie samochodu – prawe koła mają kontakt z dziurami, krawężnikami i studzienkami znacznie częściej.