Kiedy czyszczenie, a kiedy wymiana przepustnicy?

Pogorszona reakcja na naciśnięcie pedału gazu to znak, że czas przyjrzeć się przepustnicy. Wyjaśniamy, jakie są objawy uszkodzonej przepustnicy, jak ją samodzielnie wyczyścić i kiedy trzeba zdecydować się na zakup nowego elementu. Z artykułu dowiesz się także, czym czyścić przepustnicę oraz jakie części zadbać przy okazji.

Przepustnica – czym jest i za co odpowiada?

Jeden z elementów układu dolotowego, regulujący dostęp powietrza do silnika. Przepustnica połączona jest z pedałem gazu, który to decyduje o jej otwarciu. Im szerzej otwarty zawór motylkowy, tym więcej powietrza może dostać się do komory spalania w formie mieszanki paliwowo-powietrznej. Na podstawie położenia przepustnicy, a także obciążenia silnika, dobierana jest odpowiednia dawka paliwa. W silnikach zasilanych gaźnikiem była elementem gaźnika. W pojazdach z wtryskami stanowi osobny element.

Dawniej za połączenie pedału gazu z przepustnicą odpowiadała metalowa linka, dziś stosuje się głównie przepustnice sterowane elektronicznie. W nowoczesnych układach wykorzystuje się czujnik TPS, czyli potencjometr informujący o położeniu przepustnicy. Po odpuszczeniu gazu przepustnica zamyka się całkowicie i pozostaje szczelna. Aby jednak silnik nie gasł na postoju i biegu jałowym, wykorzystywany jest elektroniczny silniczek krokowy zapewniający przepływ powietrza.

Objawy uszkodzonej przepustnicy

Wszelkie nieprawidłowości związane z pracą przepustnicy można wyraźnie odczuć w trakcie jazdy. Pogorszeniu może ulec chociażby reakcja na pedał gazu. Skokowa praca przepustnicy objawi się szarpaniem silnika, nagłym przyspieszeniem lub opóźnioną reakcją na wciśnięcie gazu. Znacznie niebezpieczniejszym zjawiskiem jest zawieszanie się gazu w pozycji otwartej. Na szczęście zdarza się to bardzo rzadko.

O niewłaściwej pracy przepustnicy możesz dowiedzieć się także po wysprzęgleniu lub wrzuceniu luzu. Przygasający silnik podczas dojazdu do świateł oraz falujące obroty na biegu jałowym często spowodowane są awarią przepustnicy. Dzieje się tak, gdy przepustnica jest uszkodzona lub brudna. Czyszczenie przepustnicy pomaga w większości przypadków, ale nie wyeliminuje wszystkich usterek, np. czujnika TPS. Czujnik TPS znajdziesz po przeciwnej stronie sprężyny domykającej przepustnicę.

O czym świadczy olej w przepustnicy?

Przepustnica znajduje się na układzie dolotowym, który powinien być utrzymany w czystości. Ślady oleju lub kurzu na przepustnicy świadczą o tym, że powietrze dostające się do kolektora ssącego nie jest odpowiednio filtrowane przez filtr powietrza. Może to wynikać oczywiście z uszkodzenia samego filtra. Stary, zabrudzony lub uszkodzony filtr przepuści wiele zanieczyszczeń, które osiądą m.in. na przepustnicy czy przepływomierzu. Gorzej, gdy dostaną się do komory spalania i uszkodzą silnik. Olej w przepustnicy pojawia się często w autach wyposażonych w sportowy, stożkowy filtr powietrza. Do sprawnego działania wymaga on pielęgnacji i często nie spełnia swojego zadania.

Inne źródło zanieczyszczeń to nieszczelności w układzie dolotowym. Możesz je rozpoznać poprzez charakterystyczny gwizd, który pojawia się po dodaniu gazu. Nie należy go jednak mylić ze świstem turbosprężarki. Nieszczelności w kolektorze ssącym objawią się także strzelaniem z wydechu oraz falującymi obrotami silnika.

Jak i czym wyczyścić przepustnicę?

Aby wyczyścić przepustnicę, najlepiej wymontować ją z układu dolotowego. Czyszczenie przepustnicy bez demontażu jest możliwe, ale nie da tak dobrych efektów. Środek do czyszczenia przepustnicy powinien samoczynnie rozpuścić czarny nalot i odsłonić goły metal. Oprócz dedykowanego preparatu do czyszczenia przepustnicy możesz także użyć zmywacza do czyszczenia EGR, środka do czyszczenia przepływomierzy lub benzyny ekstrakcyjnej. Aby usunąć grubszą warstwę brudu, użyj miękkiego pędzelka lub mikrofibry.

Dedykowany preparat nie tylko usunie zanieczyszczenia, ale i pozostawi warstwę ochronną, która zapobiegnie ponownemu przyleganiu brudu. Przy okazji sprawdź stan przepływomierza oraz wymień filtr powietrza na nowy. Jeżeli w przepustnicy znajdowało się dużo zanieczyszczeń, przeprowadź test szczelności układu dolotowego.

Wymiana czy czyszczenie przepustnicy?

Jeżeli czyszczenie przepustnicy nie przynosi poprawy, najprawdopodobniej problem tkwi w awarii przepustnicy. Nie musisz jednak wymieniać całego elementu, który kosztuje nawet przeszło 1000 zł. W wielu sytuacjach winowajcą jest uszkodzony czujnik TPS. Wyciera się on w trakcie pracy przepustnicy i wysyła nieprawidłowy sygnał o położeniu zaworu, przez co silnik nie może dobrać odpowiedniej dawki paliwa. Efektem jest np. opóźniona reakcja na naciśnięcie pedału gazu.

Czujniki TPS są nierozbieralne i należy je wymieniać w całości. Oczywiście da się je rozpołowić i prowizorycznie odnowić, natryskując preparat przewodzący, ale to jedynie doraźne działanie. Najlepiej od razu wymienić cały czujnik na nowym, tym bardziej, że nie jest on drogi. Zanim jednak to zrobisz, sprawdź parametry przepustnicy i upewnij się, że sygnał jest nieprawidłowy.

Podobne objawy do uszkodzenia przepustnicy mogą dawać także inne awarie, np. uszkodzony zawór EGR czy zużyte świece. W niektórych samochodach stosuje się przepustnice z wbudowanym, niewymiennym czujnikiem położenia przepustnicy, więc naprawa będzie znacznie droższa. Sama wymiana przepustnicy jest bardzo łatwa i zrobisz to z powodzeniem samemu. Wystarczy wypiąć kostkę przepustnicy i wymontować element z rury dolotowej.

Autor: Szymon Sonik