Jakie są rodzaje termometrów i który z nich wybrać?

Termometry są nieodłącznym elementem naszego życia. Pozwalają one szybko określić stan naszego zdrowia, zdecydować, czy przed wyjściem z domu założyć kurtkę, a także ile jeszcze trzeba czasu rozgrzewać kuchenny piekarnik. Przedstawiamy listę wszystkich rodzajów termometrów wraz z opisem ich przeznaczenia i właściwości.

Jaki termometr kupić?

Pierwsze prymitywne przyrządy do mierzenia temperatury powstały już w starożytności i wykorzystywały one z powodzeniem znane wówczas właściwości fizyczne powszechnie dostępnych substancji oraz materiałów. Epoka pomiarów za pomocą dokładniejszych instrumentów rozpoczęła się dopiero w XVIII wieku, wraz z krystalizowaniem się współczesnych nauk ścisłych.

Od tamtej pory inżynierowie i badacze opracowali dziesiątki metod pozwalających na określenie poziomu ciepła w nawet najbardziej ekstremalnych warunkach. Dzięki rozwojowi technologii możemy więc zbadać z równą łatwością temperaturę na powierzchni słońca, jak i tuż za naszym oknem. Poniżej przedstawiamy przegląd najpopularniejszych rodzajów termometrów, z którymi zetkniemy się w codziennym życiu lub pracy. Zobacz, jaki termometr wybrać.

Rodzaje termometrów – przegląd

Termometry dzielimy na kilka podstawowych rodzajów. Różnią się one pomiędzy sobą metodą dokonywania pomiarów, ich dokładnością, a także przeznaczeniem.

Termometry cieczowe

Najprostszy i najprawdopodobniej najstarszy rodzaj termometru, który określa temperaturę przez zmierzenie aktualnej objętości cieczy wrażliwej na jej zmiany. Większość z nich składa się ze zbiorniczka z cieczą. Połączony jest on zazwyczaj z cienką i przezroczystą rurką (kapilarą) wypełnioną objętym gazem. Na całej długości kapilary umieszczona jest skala temperaturowa.

Reagująca na wzrost temperatury ciecz wspina się powoli po ścinakach rurki, a gdy ulega ochłodzeniu cofa się w stronę zbiorniczka. W termometrach tych, w zależności od potrzeb, używa się różnego rodzaju płynów.

Termometr rtęciowy

Ma zakres temperatur od -30 do 350 stopni Celsjusza. Jeszcze do niedawna modele rtęciowe były najczęściej spotykanymi termometrami cieczowymi. Znajdujący się w ich wnętrzu płynny metal jest jednak silnie toksyczny i ze względów bezpieczeństwa zostały wycofane z oficjalnej sprzedaży oraz produkcji w Europie. Powszechnie zostały zastąpione przez tzw. termometry bezrtęciowe, zawierające np. alkohol.

Termometr alkoholowy

Ma zakres temperatur od około -114 do 78 stopni Celsjusza. To wspomniane już rodzaje termometrow bezrtęciowych, które w ostatnich latach stały się powszechnie dostępne, zastępując toksycznego poprzednika. Ich wrażliwość na zmiany temperatury zależy wprost od użytej mieszanki alkoholi. Bardzo często używane są w medycynie oraz do mierzenia temperatury na zewnątrz budynków.

Termometry z innym wkładem

Poza modelami alkoholowymi i rtęciowymi spotkamy również termometry wypełnione Galinstanem, Pentanem lub Toulenem. Każdy z tych płynów odznacza się innymi właściwościami termicznymi.

Termometry bimetaliczne

W tych rodzajach termometrów pomiar odbywa się dzięki dwóm zespolonym ze sobą i zwiniętym paskom różnych metali zamkniętych wewnątrz instrumentu. Każdy z nich odznacza się inną wrażliwością na wzrost lub spadek temperatury.

Na jej skutek blaszki ulegają rozszerzeniu lub skurczeniu, co z kolei zmienia pozycję złączonej z nimi wskazówki umieszczonej na skali temperaturowej. Termometry te nie są specjalnie dokładne i najczęściej znajdziemy je np. w piekarnikach, piecach czy ogrzewaczach do wody.

Termometry elektryczne

Rodzaje termometrów wyposażone w specjalne czujniki, które zbudowane są z materiałów zmieniających swoje właściwości elektryczne (np. opór) pod wpływem spadku lub wzrostu temperatury. Instrumenty te dzielimy na modele rezystancyjne oraz takie, które badają różnicę potencjału bezpośrednio na styku badanego materiału z temperaturą.

Oba typy znajdują zastosowanie wszędzie tam, gdzie niezwykle ważne są dokładne pomiary temperatury, a więc np. w przemyśle i nauce.

Termometry ciekłokrystaliczne

Termometry przyjmują postać cienkich pasków z tworzywa sztucznego. Przykłada się je bezpośrednio do powierzchni obiektu, którego właściwości termiczne chcemy poznać. Umieszczone we wnętrzu materiału ciekłe kryształy reagują na zmiany temperatury, wyświetlając na pasku odpowiadający jej kolor lub liczbę. Z racji ograniczonej wrażliwości są one stosowane głównie w medycynie lub przemyśle spożywczym.

Termometry bezdotykowe (elektroniczne)

Popularnych termometrów bezkontaktowych (często określanych też mianem termometrów elektronicznych) używa się powszechnie w medycynie. Są przeznaczone wyłącznie do punktowego badania konkretnych powierzchni.

Reagują one i mierzą poziom wydzielanego promieniowania podczerwonego (cieplnego). Urządzenia te są bezpieczne i niezwykle cenione dzięki szybkim oraz dokładnym pomiarom, które mogą być dokonywane bezdotykowo z niewielkiej odległości.

Przeczytaj również: Termometr bezdotykowy: ranking najlepszych termometrów

Rodzaje termometrów ze względu na codzienne zastosowanie

Termometry możemy podzielić też ze względu na ich przeznaczenie.

Termometry lekarskie

Do celów medycznych używa się termometrów elektronicznych, cieczowych oraz ciekłokrystalicznych. Badają one temperaturę ludzkiego ciała w zakresie od 32 do 42 stopni Celsjusza.

Termometry pokojowe

Zazwyczaj są to termometry cieczowe. Dostępne na rynku modele podają zakres temperatur w skali od 0 do 40 stopni Celsjusza.

Termometry zaokienne/zewnętrzne

Instrumenty wykorzystywane do badania zewnętrznej temperatury, zwyczaj oparte o rozwiązania cieczowe.

Termometry specjalistyczne

Dokładniejsze przyrządy o większych skalach temperatur, które spotkamy w laboratoriach, przemyśle oraz w ośrodkach badawczych.