Data publikacji:
Katalizator: co to jest? Do czego służy?
Budowa samochodu jest skomplikowana, dlatego nie każdy kierowca jest w stanie wymienić wszystkie elementy pojazdu, którym się porusza. Prawdą jest jednak to, że podstawowe elementy są znane przez większość zmotoryzowanych. Wśród takich najbardziej kluczowych elementów jest katalizator, czyli metalowa puszka, która znajduje się zazwyczaj w dolnej części samochodu. Katalizator w samochodzie pełni jedną z najważniejszych ról, szczególnie podczas procesu oczyszczania spalin.
Katalizator w samochodzie. Co to jest?
Katalizator pojawił się w europejskich samochodach w drugiej połowie XX wieku, a dokładnie w 1986 roku, i od tego czasu stanowi ważny element wyposażenia pojazdów mechanicznych, a od roku 1993 uznany jest jako jeden z obowiązkowych.
Katalizatory montowane obecnie w nowych samochodach znacznie różnią się od swojej pierwotnej wersji, ponieważ współczesne przepisy narzucają coraz ostrzejsze normy. Co więcej, budowa katalizatorów różni się także w zależności od paliwa napędzającego samochód, ponieważ benzyna i ropa generują różniące się od siebie spaliny.
Katalizator – gdzie jest i jak działa?
Konwerter katalityczny, czyli pełna nazwa potocznie znanego katalizatora, to określenie puszki wykonanej z metalu, która powinna się znaleźć w każdym samochodzie. Katalizator to obowiązkowy element układu wydechowego, którego głównym zadaniem jest zredukowanie ilości szkodliwych związków i substancji w powstających spalinach.
Spaliny samochodowe są szkodliwe dla ludzi i zwierząt, a także mają duży wpływ na powstawanie smogu, szczególnie w dużych miastach, dlatego obecność katalizatora jest niezbędna, aby zminimalizować wpływ spalin na otaczające środowisko.
Przeczytaj również: Jak rozpoznać wycięty katalizator? Typowe objawy
Obecność spalin w wydechu samochodu jest określona odpowiednimi normami i przepisami, których należy obowiązkowo przestrzegać. Układ wydechowy to element budowy samochodu, który znajduje się w każdym pojeździe, bez względu na stosowane w nim paliwo. Układ wydechowy to system oczyszczający wydobywające się substancje po spaleniu paliwa.
Katalizator w samochodach umieszczany jest najczęściej w niedalekiej odległości od kolektora wydechowego. Inne rozwiązanie zakłada montowanie wkładów w kolektorze wylotowym. Warto zwrócić uwagę na fakt, że najnowsze samochody, które są przystosowane do restrykcyjnych norm, posiadają dwa lub trzy katalizatory.
Działanie katalizatora polega na oczyszczaniu powstających podczas spalania paliwa spalin. Po uruchomieniu samochodu, do konwertera katalitycznego trafiają wyprodukowane spaliny. Aby działanie katalizatora było wydajne, musi on rozgrzać się do minimum 300 stopni Celsjusza. Częstą praktyką, która wspomaga i przyśpiesza rozgrzewanie katalizatora, jest zastosowanie specjalnej izolacji termicznej lub grzałki. Zarówno przed, jak i za katalizatorem montowane są czujniki, które badają procentową zawartość powietrza w spalinach. Takie czujniki dostarczają do komputera informacje o zawartości powietrza w spalinach, a to wpływa na ilość wtryskiwanego paliwa.
Działanie katalizatora polega na redukcji ilości szkodliwych i trujących substancji w wydychanych spalinach. Dobrze działający katalizator pozwala zmniejszyć w spalinach ilość tlenków węgla, tlenków azotu oraz węglowodorów HC.
Budowa katalizatora
Dobrze działający katalizator składa się z wielu elementów, a wśród nich najważniejsze są:
- Obudowa – najczęściej jest podłużną, metalową puszką, która swoim kształtem przypomina walec. Taka puszka posiada własną izolację cieplną. Do obudowy doprowadzona jest rura wydechowa, która wprowadza do niej powstałe spaliny. Z katalizatora wystaje kolejna rura odprowadzająca oczyszczone spaliny do tłumika samochodowego.
- Nośnik – to materiał, który swoją budową przypomina filtr lub plaster miodu. Zbudowany jest z wielu kanałów, którymi przepływają nagromadzone spaliny. Nośnik może być wykonany z metalu lub z ceramiki.
- Powłoka aktywna katalitycznie – to powłoka składająca się z pierwiastków, które wchodząc w reakcje chemiczne ze spalinami, zobojętniają je i tym samym sprowadzają do nieszkodliwych.
- Powłoka pośrednia – ta powłoka pokrywa całą powierzchnię kanalików w nośniku. Jej głównym zadaniem jest zapewnienie warunków do pracy innym elementom budowy katalizatora.
Niezwykle ważne jest rozróżnienie konwerterów katalitycznych, którego można dokonać, biorąc pod uwagę przystosowanie do różnego paliwa. Katalizatory w samochodach benzynowych różnią się od tych występujących w dieslach.
Katalizatory utleniające montowane są w samochodach na ropę. Zmniejszają one ilość tlenków węgla oraz węglowodorów HC. Z kolei katalizatory trójfunkcyjne, czyli te dedykowane benzyniakom, utleniają tlenki węgla, węglowodory oraz tlenki azotu.
Katalizator w samochodzie – najczęstsze awarie
Awaria katalizatora to częsty problem, z którym muszą mierzyć się kierowcy samochodów. Wymiana lub naprawa tej części jest bardzo droga, dlatego warto wiedzieć, co może przyczynić się do takiej awarii:
- uszkodzony układ zapłonowy, który prowadzi do wypadania zapłonów – niespalone resztki paliwa trafiają do wnętrza katalizatora i tym samym doprowadzają do jego stopniowego zniszczenia,
- wjechanie w głęboką kałużę – katalizator podczas jazdy jest rozgrzany do kilkuset stopni Celsjusza, dlatego narażenie go na oddziaływanie chłodnej wody może spowodować radykalną zmianę temperatury, a to z kolei doprowadza do ściśnięcia wkładu katalizatora i jego kruszenia,
- częsta jazda po mieście – miejska jazda bardzo wpływa na stan katalizatora i może znacznie skrócić jego żywotność,
- instalacja gazowa, która nie została dobrze wyregulowana,
- odpalanie samochodu metodą „na pych” – może powodować przedostanie się do katalizatora niespalonych resztek paliwa.
Polecamy:
Jakie radio z kamerą cofania wybrać?
Jaka kamera samochodowa przód tył z trybem parkingowym?
Jaki czujnik ciśnienia klimatyzacji? Jak działa?
Jaki akumulator do samochodu?
Jaki kompresor do malowania? Wybieramy najlepszy kompresor do malowania
Jaki interkom motocyklowy kupić? Ranking najlepszych modeli
Jakie słuchawki do kasku motocyklowego?
Jaki tester diagnostyczny kupić do 500 zł?
