Mały basen ogrodowy dla dzieci możemy rozłożyć bezpośrednio na trawniku, ale jeśli planujemy większy basen ze stelażem, to zdecydowanie lepiej będzie zastosować odpowiednie podłoże. Nawet po krótkim użytkowaniu niewielkiego basenu trawa pod nim będzie żółta i wygnieciona. Najlepiej więc od razu wybrać stałe miejsce na basen i odpowiednio je przygotować. Możemy w tym celu rozłożyć specjalne maty lub plandeki, wykonać podstawę z kostki brukowej, a nawet wpuścić basen w ziemię i obudować go drewnianym podestem. Odpowiednio przygotowane podłoże pod basen podniesie komfort użytkowania i przedłuży trwałość samego basenu.
Nie tylko budowie basenu wymaga odpowiedniego zaplanowania przestrzeni. Każdy, nawet mały basen ogrodowy wywiera znaczny nacisk na podłoże. Przy głębokości zaledwie 1 metra nacisk na metr kwadratowy jego powierzchni wynosi 1 tonę. Duży basen o wymiarach 5 na 10 metrów i głębokości wody 1,3 m ma zatem objętość 65 m3 i waży łącznie 65 ton!
Dlatego jedyny basen, jaki można bezpiecznie rozłożyć na trawniku, to płytki basenik bez stelaża dla dzieci, który opróżniamy po kilku dniach i przenosimy w inne miejsce, aby trawa pod nim nie zdążyła obumrzeć z powodu nacisku i braku światła. Większe konstrukcje, typu basen stelażowy, czy inaczej rozporowy, wymagają specjalnego przygotowania podłoża. Podpowiadamy, jak przygotować podłoże pod basen.
W przypadku basenów stelażowych podłoże spełnia dwojaką funkcję. Po pierwsze daje odpowiednie wsparcie dla masy wody przenoszonej zarówno na całej powierzchni dna basenu, jak i punktowo przez podpory ścian bocznych. Po drugie zapewnia warstwę wyścielającą, która zabezpiecza dno basenu przed uszkodzeniem i podnosi komfort użytkowania.
Wiesz już, jaki basen do ogrodu wybrać? Pora na zaplanowanie jego umiejscowienia. Miejsce pod ustawienie basenu powinno być dobrze nasłonecznione i znajdować się z dala od drzew, aby woda nie była zaśmiecana. Dokoła całego basenu powinno być wystarczająco dużo przestrzeni na jego swobodne obejście. Umożliwi to nie tylko przyjemną eksploatację, ale też łatwe przykrywanie i odkrywanie oraz czyszczenie. Powinniśmy również zapewnić dostęp do zasilania w wodę oraz energię elektryczną dla pompy.
Najbardziej solidnym rozwiązaniem będzie wykonanie podstawy z kostki brukowej lub płyt betonowych, ewentualnie z kruszywa, a następnie przykrycie jej specjalną matą pod basen. Jeśli podłoże było wcześniej wypoziomowane i zagęszczone np. pod trawnik, wystarczy jedynie zebrać warstwę darni – można przenieść ją w inne miejsce. Jeśli natomiast mamy do czynienia z surowym terenem, np. bezpośrednio po budowie, należy najpierw wyznaczyć odpowiedni zakres terenu, następnie oczyścić go ze śmieci, wyrównać drobnym kruszywem i zagęścić.
Pamiętajmy również, że powierzchnia podłoża pod basen będzie większa niż jego nominalne wymiary, ponieważ stelaż wystaje nieco poza jego obręb i dodatkowo sam musi mieć nieco wolnej przestrzeni wokół siebie – nie może opierać się na samej krawędzi. W praktyce do wymiarów basenu trzeba dodać przynajmniej 50 cm z każdej strony, czyli po dodatkowym metrze szerokości i długości.
Następnie na całej powierzchni rozprowadzamy warstwę piasku (około 10-15 cm grubości) i układamy kostkę lub płyty betonowe. Ponieważ basen zwykle znajduje się w eksponowanym miejscu, warto użyć albo prefabrykowanych płyt stylizowanych na naturalny kamień lub drewno, ewentualnie wokół krawędzi kostki ułożyć pas z innego odcienia, aby estetycznie wykończyć brzegi podstawy.
Jeśli budujemy podłoże pod basen ogrodowy okrągły, również możemy estetycznie je wykończyć. Na trawniku nie jest wskazane stosowanie betonowych obrzeży, wystarczy zamiast tego brzeg kostki lub płyt zabezpieczyć obrzeżem ogrodowym z tworzywa, które następnie zakrywamy płukanym żwirem, aby uzyskać estetyczne przejście między kostką a trawnikiem.
Jeśli układanie twardej nawierzchni pod basen to dla nas zbyt duże przedsięwzięcie, można zastosować tańsze rozwiązanie. Po zdjęciu darni rozprowadzamy warstwę drobnego żwiru płukanego o okrągłych krawędziach, a płyty betonowe umieszczamy w nim jedynie w punktach, w których podpory stelaża opierają się o ziemię. Przy zachowaniu odpowiedniej staranności również taka podstawa będzie trwała i estetyczna.
Natomiast jeśli traktujemy basen jako najważniejszy element ogrodu, można rozważyć też jego wpuszczenie w ziemię. W tym celu najpierw należy wykonać odpowiednio duży wykop, a następnie na jego dnie zbudować stabilną podstawę z kostki lub płyt, podobnie jak na powierzchni, lecz bez konieczności zabiegów estetycznych.
Brzegi wykopu muszą zostać zaszalowane konstrukcją drewnianą typu ścianka berlińska, gdyż basenu z miękkimi ścianami nie można zasypać ziemią. Natomiast krawędź z góry obudowujemy drewnianym pomostem z desek impregnowanych lub kompozytowych. Jest to naturalnie o wiele bardziej kosztowne rozwiązanie, jednak efekt jest spektakularny i na pierwszy rzut oka trudny do odróżnienia od klasycznego, betonowego basenu.
Ostatnim etapem jest ułożenie maty z pianki (popularny producent basenów Intex oferuje specjalne maty) lub w ostateczności plandeki, na której spocznie dno basenu. Jeśli nie przeszkadza nam zniszczenie trawnika i pod warunkiem, że ustawiamy stosunkowo niewielki basen, można rozłożyć taką matę lub plandekę nawet bezpośrednio na trawie.
Mata jest wykonana ze specjalnej pianki spotykanej np. jako wykładzina podłóg w siłowniach. Może mieć formę zazębiających się ze sobą kwadratowych modułów w postaci układanki albo być rozwijana z rolki. Pamiętajmy jednak, że sama mata, chociaż ułatwia rozprowadzanie obciążeń, nie stanowi wystarczającej podstawy dla stelaża dużego basenu. Może się zatem odkształcić pod jego naciskiem, jeśli pod spodem nie będzie miała wystarczająco twardej podstawy.
Mata lub plandeka pełni kilka istotnych funkcji. Po pierwsze zabezpiecza przed wzrostem roślin wokół oraz pod dnem basenu. Nawet jeśli ułożyliśmy kostkę lub rozsypaliśmy żwir, mokry teren jest świetnym środowiskiem dla wzrostu chwastów. Przestrzeni wokół podpór czy bezpośrednio przy brzegach nie będziemy w stanie kosić, a dodatkowo rośliny spod spodu mogą przebić dno i zniszczyć basen.
Po drugie intensywne użytkowanie powierzchni wokół, połączone z działaniem wody, może szybko doprowadzić do powstawania błota, jeśli teren nie będzie właściwie chroniony.
Po trzecie zabezpiecza dno basenu przed bezpośrednim kontaktem z twardym podłożem. W przypadku kostki brukowej lub płyt betonowych przyda się oddzielenie dna basenu elastyczną warstwą pianki, która dodatkowo poprawi też komfort użytkowników. Połączenie stabilnej podstawy z matą wyściełającą znacznie podniesie jakość korzystania z basenu i przedłuży jego trwałość.
Autor: Szymon Wachal