Data modyfikacji: Wtorek, 07.11.2023

TOP 10 książek o miastach

Szacuje się, że około 60% osób w Polsce mieszka w miastach. Trend jest wzrostowy, dlatego nadciągamy z dziesięcioma książkami o miastach, które pozwolą ci lepiej zrozumieć zagadnienia urbanistyczne i społeczne związane z miastami na całym świecie. Dlaczego suburbanizacja jest zła? Jak wyeliminować z miast korki samochodowe? W czym Kopenhaga jest lepsza od Detroit? Dlaczego w polskich miastach panuje chaos przestrzenny? Aby się tego dowiedzieć, przeczytaj książki o miastach z naszej listy.

Najlepsze książki o miastach

Chcesz poznać historie polskich i zagranicznych miast? Jakie będą najlepsze książki przedstawiające tę tematykę? Zobacz nasze propozycje.

„Miasto szczęśliwe” – Charles Montgomery

„Miasto szczęśliwe” to jedna z najgłośniejszych i najpopularniejszych książek o miastach. Na podstawie wielu miast świata, m.in. Vancouver, Kopenhagi, Nowego Jorku czy Atlanty, wyjaśnia, jakie czynniki wpływają na to, że ludzie są szczęśliwi. Charles Montgomery zauważa, że wcale nie są to nowoczesne wieżowce, szerokie arterie oraz centra handlowe z wygodnym parkingiem. Refleksje kanadyjskiego pisarza pozwalają zastanowić się, jakie cechy miast warto rozwijać, a jakie etapy rozwoju były jedynie ślepą uliczką urbanistyki.

„Śmierć i życie wielkich miast Ameryki” – Jane Jacobs

Doskonale znana wśród miłośników urbanistyki książka Jane Jacobs do dziś nie traci na aktualności, mimo że została wydana po raz pierwszy w 1961 roku. Jest odpowiedzią na aroganckie i megalomańskie działania ówczesnych władz Nowego Jorku, której twarzą był Robert Moses, słynny amerykański urbanista. „Śmierć i życie wielkich miast Ameryki” to polemika z modernistycznymi ideami Le Corbusiera, które odcisnęły piętno nie tylko na Nowym Jorki, ale i całym świecie. Jane Jacobs zwraca uwagę na rolę życia społecznego, przedsiębiorczości oraz bezpieczeństwo w miastach.

„Najlepsze miasto świata” – Grzegorz Piątek

Odbudowa zrujnowanej Warszawy po II wojnie światowej do dziś budzi zdumienie. Książka „Najlepsze miasto świata” opisuje ten niezwykły zryw ludzi, którzy pełni optymizmu powrócili na zgliszcza, by odbudować stolicę na nowo. Grzegorz Piątek zbiera najważniejsze źródła dotyczące odbudowy Warszawy i rozwiewa mity związane z działalnością Biura Odbudowy Stolicy. Dzięki swojej uniwersalności jest to propozycja nie tylko dla mieszkańców Warszawy, ale i każdej osoby interesującej się architekturą, urbanistyką czy historią.

„Miasto archipelag. Polska mniejszych miast” – Filip Springer

Po reformie administracyjnej z 1999 roku z 49 województw w Polsce pozostało 16. Filip Springer odwiedza 33 byłe miasta wojewódzkie, by sprawdzić, jak wpłynęła na nie ta zmiana. Miasto archipelag to opowieść o Polsce, której nie poświęca się zbyt dużo uwagi w mediach. 33 ośrodki opisane w książce wyraźnie pokazują, z jakimi problemami muszą w XXI wieku mierzyć się mniejsze miasta, które okres dynamicznego rozwoju mają już za sobą. Springer zabiera nas do m.in. do Konina, Leszna, Radomia, Siedlec, Środy Wielkopolskiej i Piły, a każde z tych miejsc kryje inną, ciekawą historię.

„Detriot. Sekcja zwłok Ameryki” – Charlie LeDuff

Jak to możliwe, że jedno z najbogatszych i najprężniejszych miast Ameryki jest dziś ruiną? Jak wygląda dzisiejsze Detroit? I czy są szanse na to, by losy byłej potęgi się odmieniły? W reportażu Charliego LeDuffa, zdobywcy Nagrody Pulitzera, lepiej poznasz przyczynę upadku miasta słynącego z awangardy, przemysłu motoryzacyjnego i bogactwa. LeDuff, w charakterystycznym dla siebie stylu, pisze o ludziach, którzy doświadczyli zapaści miasta na własne skórze: bezdomnych, przedsiębiorcach, służbach porządkowych oraz innych, których dotknęły ciemne strony amerykańskiego snu.

„Zapaść. Reportaże z mniejszych miast” – Marek Szymaniak

Wydana w 2021 roku książka Marka Szymaniaka dotknęła problemu, z którym musi mierzyć się współcześnie wiele polskich miast. Tytułowa „Zapaść” to określenie, pod którym kryją się problemy mieszkaniowe, wyludnienie, upadek przemysłu, smog i wiele innych dysfunkcji mniejszych ośrodków. Szymaniak wsłuchuje się w opowieści mieszkańców i stara się znaleźć przyczyny upadku, a także receptę na rehabilitację. Jak się okazuje, lokalne problemy niewielkich miast są podobne w całej Polsce, nawet jeśli są one niewidoczne z Warszawy i innych metropolii.

„Być jak Kopenhaga. Duński sposób na miasto szczęśliwe” – Mikael Colvile-Andersen

Kopenhaga od lat bryluje w statystykach zadowolenia z życia i jest stawiana jako wzór dla innych miast. Co jednak sprawia, że w Kopenhadze żyje się tak dobrze? Mikael Colvile-Andersen odpowiada jasno: rowery. Ta przewrotna odpowiedź kryje jednak drugie dno. Choć książka opowiada przede wszystkim o rowerach i znaczeniu ruchu rowerowego w miastach, wskazuje także na rolę życia społecznego. Zdaniem autora to właśnie infrastruktura miejsca, urbanistyka i architektura najmocniej determinują życie ludzi i dopasowując miasto do potrzeb różnych grup, można stworzyć bezpieczne, przyjemne miejsce do życia. Colvile-Andersen podkreśla, jak ważna jest w tym rola pieszych i rowerzystów, przy jednym ograniczeniu przestrzeni przeznaczonej wyłącznie na użytek kierowców samochodów.

„Wanna z kolumnadą. Reportaże o polskiej przestrzeni” – Filip Springer

Czy polskie miasta są brzydkie? Z pewnością nie. Jest jednak pewien rak, który toczy polską przestrzeń od lat. To szeroko pojęty chaos przestrzenny, który składa się z elementów, które otrzymały już nawet swoje nazwy: betonoza, pasteloza, reklamowa czy samochodoza. „Wanna z kolumnadą” to refleksja nad pstrokacizną polskich miast, bałaganem stylistycznym i niekonsekwencją władz w aranżacji przestrzeni. Reportaże o polskiej przestrzeni Filipa Springera uderzają pesymizmem i bezsilnością wobec degradacji estetyki, jaka spotkała Polskę po zmianach ustrojowych. To jednak również tchnienie nadziei – zauważanie problemu to pierwszy krok do tego, by sytuację zmienić. Jak pokazują ostatnie lata, coraz więcej osób nie zgadza się na opisywany przez Springera status quo.

„Suburbanizacja po polsku” – Katarzyna Kajdanek

Suburbanizacja to termin określający wyprowadzkę ludności z miast na przedmieścia. Jest on blisko związany z rozlewaniem się miast, czyli niepokojącym trendem w urbanistyce, degradującym m.in. amerykańskie miasta. Katarzyna Kajdanek oddaje się naukowym rozważaniom nad charakterem tych zmian, a także wskazuje szereg minusów zabudowywania podmiejskich działek jednorodzinnymi domami. Pokazuje też, jak marzenie o domku pod miastem może przerodzić się w codzienny koszmar.

„Betonoza. Jak się niszczy polskie miasta” – Jan Mencwel

Wycinki drzew i wyściełanie polskich placów kamiennymi płytami przez lata nazywano rewitalizacją. Efektem zmian wcale nie było jednak ożywienie centrów, jak mogłoby wynikać z nazwy, ale postępująca degradacja przestrzeni. Trend ten nazwano betonozą, co ma podkreślać nadmierne zafascynowanie pozbywaniem się zieleni z miast. Problem ukazany przez reportażystę jest szerszy, bowiem już teraz miasta w okresie letnim stają się wyspami ciepła, a znalezienie zacienionego fragmentu rynku zakrawa o niemożliwość. Jan Mencwel w książce „Betonoza. Jak się niszczy polskie miasta” stara się rozwikłać jego źródło i wskazuje, jakie rozwiązania mogą przynieść poprawę.