Data publikacji: Środa, 19.01.2022

Jaka jest najlepsza antykoncepcja? Jaki rodzaj antykoncepcji wybrać?

Wybierając antykoncepcję, należy wziąć pod uwagę jej skuteczność, wszystkie wady i zalety, możliwe skutki uboczne oraz trwałość ochrony przed zapłodnieniem. Przyjrzyjmy się dokładniej tym aspektom, aby wybrać dla siebie najlepszą antykoncepcję.

Skuteczność antykoncepcji według wskaźnika Pearla

W określeniu skuteczności metod antykoncepcji stosuje się obecnie tzw. wskaźnik Pearla. Indeks ten informuje nas, jaka jest liczba rocznych zapłodnień na 100 osób, które korzystają z tej samej metody antykoncepcji. Im wskaźnik jest niższy, tym większa jest skuteczność danego rodzaju antykoncepcji i tym samym mniejsze ryzyko zapłodnienia.

Antykoncepcja – skuteczność i rodzaje

Antykoncepcja może mieć postać naturalną, mechaniczną, chemiczną oraz hormonalną. Każdy z tych rodzajów ma inne działanie i skuteczność. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów tabletek antykoncepcyjnych, plastrów, prezerwatyw, globulek czy wkładek. Jedne metody są dobre dla młodej dziewczyny, inne dla kobiety w okresie laktacji, a jeszcze inne dla kobiety nieplanującej ciąży. Aby zatem wybrać dla siebie najlepszą antykoncepcję, konieczne jest poznanie wszystkich dostępnych rodzajów.

Najlepsza antykoncepcja hormonalna

Metody hormonalne antykoncepcji polegają na przyjmowaniu syntetycznej formy hormonów (konkretniej: progestagenów i/lub estrogenów), których zadaniem jest m.in. zahamowanie owulacji oraz zagęszczenie śluzu szyjkowego, aby utrudnić plemnikom dotarcie do komórki jajowej. Antykoncepcja hormonalna może mieć kilka postaci – poszczególne jej rodzaje różnią się sposobem przyjęcia dawki hormonów, wielkością dawki, a także rodzajem podawanego hormonu. Na rynku dostępne są następujące rodzaje antykoncepcji hormonalnej:

tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe (mogą je stosować kobiety karmiące piersią),
tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe,
plastry antykoncepcyjne,
krążki antykoncepcyjne (tzw. ringi),
zastrzyki antykoncepcyjne,
implanty,
chipy antykoncepcje,
tzw. pigułka „dzień po”.

Jaka antykoncepcja będzie najlepsza? Wszystkie z powyższych metod antykoncepcji hormonalnej są bardzo skuteczne, o ile stosujemy je zgodnie z zaleceniami producenta, nie pomijając przyjęcia dawki. Indeks Pearla wynosi dla nich od 0,01 do 0,54.

Najskuteczniejsza antykoncepcja mechaniczna

Metody mechaniczne stwarzają fizyczną barierę, która ma utrudnić plemnikom dotarcie do komórki jajowej. Do tej grupy środków antykoncepcyjnych zalicza się m.in.:

wkładkę domaciczną (hormonalna, miedziana lub obojętna),
prezerwatywy męskie i damskie,
błony dopochwowe,
kapturki naszyjkowe (diafragma).

Wskaźnik Pearla dla powyższych rodzajów antykoncepcji wynosi 1-25, przy czym najskuteczniejszą antykoncepcją jest wkładka domaciczna (przy zastosowaniu spiral hormonalnych przez min. 3 lata, wskaźnik ten wynosi 0,2-1).

Antykoncepcja chemiczna

Metody chemiczne bazują na zastosowaniu środków paraliżujących plemniki, zmniejszając ich żywotność, jednak bez uszkodzenia materiału genetycznego. Dodatkowo środki plemnikobójcze zagęszczają śluz w szyjce macicy, przez co plemniki mają utrudnione dotarcie do komórki jajowej. W ramach chemicznych metod antykoncepcji wyróżnia się następujące produkty:

pianki, żele i kremy plemnikobójcze,
globulki,
gąbki dopochwowe.

Która z nich jest najlepszą metodą antykoncepcji? Wskaźnik Pearla dla powyższych rodzajów antykoncepcji wynosi 6-26.

Antykoncepcja naturalna

Antykoncepcja naturalna polega głównie na wnikliwej obserwacji organizmu. Do naturalnych metod antykoncepcji zalicza się:

tzw. metodę termiczną,
komputery cyklu, np. Lady Comp lub Pearly,
obserwację śluzu szyjkowego (tzw. metodę Billingsów),
metodę termiczno-objawową,
kalendarzyk.

Wskaźnik Pearla dla powyższych rodzajów antykoncepcji wynosi 1-35.

Najlepsza antykoncepcja – wady i zalety poszczególnych metod

Każdy z wyżej opisanych rodzajów antykoncepcji ma swoje wady i zalety – warto je poznać, zanim zdecydujemy się na konkretną metodę.

Do zalet antykoncepcji hormonalnej należy wygoda stosowania i przede wszystkim wysoka skuteczność, o ile przestrzegamy zaleceń producenta. Skuteczność tej metody można jeszcze podwyższyć, zabezpieczając się dodatkowo mechaniczne – np. za pomocą prezerwatywy (zyskamy dzięki temu także ochronę przed chorobami wenerycznymi). Wadą antykoncepcji hormonalnej jest ryzyko występowania skutków ubocznych, gdyż taka metoda ingeruje w naszą gospodarkę hormonalną.

Z drugiej jednak strony wiele kobiet zaznacza, że odkąd przyjmuje dobrze dobraną antykoncepcję tego rodzaju, czuje się lepiej, nie doznaje bólu charakterystycznego dla PMS, a cykle są bardziej unormowane. Wadą antykoncepcji hormonalnej jest ponadto wpływanie na układ krzepnięcia – nie jest ona zalecana z tego powodu dla osób, które są w grupie ryzyka zakrzepicy lub palą papierosy.

Metody mechaniczne natomiast nie wpływają na układ krzepnięcia. Nie zakłócają również w żaden sposób płodności, a dodatkowo niektóre z nich – np. prezerwatywy – chronią nas skutecznie przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Mają jednak mniejszą skuteczność, jeśli chodzi o zapobieganie ciąży. Należy ponadto zawsze założyć je przed stosunkiem, co może wpłynąć negatywnie na rozwój gry wstępnej.

Łatwiejsze w użyciu są metody chemiczne, jednak mogą sprzyjać rozwojowi infekcji pochwy oraz alergii. Nie stanowią ponadto wystarczająco skutecznej metody zapobiegania ciąży i zwykle są polecane jedynie jako dodatkowa ochrona podczas stosunku (np. przy zastosowaniu prezerwatywy).

Metody naturalne mają najniższą skuteczność według wskaźnika Pearla. Ich zaletą jednak jest to, że nie ingerują w gospodarkę hormonalną. Ich skuteczność mocno zależy od naszego organizmu, gdyż stosowanie poszczególnych metod naturalnych polega na wnikliwej obserwacji reakcji organizmu – które zmieniają się nie tylko pod wpływem zmian w cyklu menstruacyjnym i występowaniu owulacji, ale i infekcji, stresu czy problemów ze snem. Na wiele z tych czynników nie mamy wpływu i zaobserwowane reakcje mogą być zaburzone przez pewne nieprawidłowości (np. ilość śluzu szyjkowego, temperatura ciała czy samopoczucie).

Jaka antykoncepcja jest najskuteczniejsza?

Według wskaźnika Pearla, aktualnie najskuteczniejszą antykoncepcją jest:

doustna antykoncepcja hormonalna,
spirala domaciczna,
implant antykoncepcyjny.

Jaka jest najlepsza antykoncepcja bez ryzyka tycia?

Niektórzy obawiają się, że antykoncepcja hormonalna powoduje tycie. Owszem, może się zdarzyć, że przy rozpoczynaniu takiej antykoncepcji waga nieco wzrośnie, jednak jest to związane głównie z zatrzymywaniem się wody w organizmie, a nie nadmiarem tłuszczu. Jeżeli efekt taki trwa przez dłuższy okres, konieczna jest zmiana preparatu – wystarczy, że zastosujemy inną kombinację hormonów (inne proporcje), aby wyeliminować ten problem.

Odpowiadając zatem na pytanie zadane wyżej: antykoncepcja nie wpływa na to, czy przytyjemy (lub schudniemy), o ile jest właściwie dobrana. Ryzyko przytycia nie występuje natomiast w ogóle w pozostałych w metodach antykoncepcji.

Antykoncepcja – skutki uboczne

Niestety niektóre metody antykoncepcji nie są pozbawione skutków ubocznych, zwłaszcza metody hormonalne. Podczas stosowania takiego rodzaju antykoncepcji możemy doświadczyć m.in.:

utraty miesiączki,
plamień pomiędzy miesiączkami,
podrażnień w pochwie,
bólu głowy,
tkliwości piersi,
nudności i wzdęć,
zmniejszenia libido,
obfitego krwawienia miesiączkowego.

W pozostałych metodach antykoncepcji skutki uboczne są rzadsze – np. w metodzie chemicznej jest ryzyko rozwoju infekcji lub alergii. Stosując natomiast prezerwatywy, także ryzykujemy reakcją alergiczną. Nie są to jednak często występujące powikłania.

Jak pokazuje powyższa analiza, decyzja o wyborze konkretnego rodzaju antykoncepcji powinna być bardzo indywidualna, gdyż konieczne jest wzięcie po uwagę stanu zdrowia organizmu czy też możliwości zastosowania danej metody. Ważne, aby rodzaj antykoncepcji skonsultować z lekarzem prowadzącym, który określi, czy konieczne są także dodatkowe badania, zanim dana metoda zostanie wdrożona (np. badania hormonalne).