Najlepsze reportaże. Książki, które musisz przeczytać

Najlepsze reportaże 2020 i 2021

„Oświęcim. Czarna zima” – Marcin Kącki

Reportaż przedstawiający portret współczesnych mieszkańców Oświęcimia, miasta żyjącego do dziś w cieniu osiemdziesięcioletniego obozu koncentracyjnego. Autor przybliża nam sylwetki zwykłych ludzi, ich historie oraz codzienne problemy. Obowiązkowa lektura wśród książek o Auschwitz.

„Nomadland. W drodze za pracą” – Jessica Bruder

Reportaż z dzisiejszego USA. Autorka przedstawia nam ludzi, którzy na skutek problemów finansowych oraz fatalnej sytuacji gospodarczej po kryzysie w 2008 roku, zmuszeni byli sprzedać swoje domy i zamieszkać w samochodach lub przyczepach kempingowych. Ci współcześni nomadzi podróżują po kraju w poszukiwaniu pracy oraz nowych perspektyw.

„Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku” – Zbigniew Rokita

Reportaż o Górnym Śląsku, w którym autor odkrywa tajemnicę oraz historię regionu nierozerwalnie związaną z jego własną rodziną. Poznaje również swoje korzenie oraz przodków żyjących na styku niemieckiej i polskiej kultury, którzy tworzyli podwaliny „nieistniejącego” narodu Ślązaków.

„San Francisco. Drugi brzeg” – Magda Działoszyńska-Kossow

Kompleksowy portret San Francisco, jednego z największych i najbardziej znanych amerykańskich miast. Autorka śledzi jego rozwój oraz przedstawia najważniejsze wydarzenia wpływające na jego rozwój, od połowy XIX wieku do dziś.

„Kobiety Nowej Huty. Cegły, perły i petardy” – Katarzyna Kobylarczyk

Reportaż opowiadający o zapomnianych losach kobiet, które w latach 50. brały udział w budowie Nowej Huty. Historia miasta jest przedstawiona z perspektywy sześciu bohaterek książki, reprezentujących różne zawody i klasy społeczne. Wraz z autorką zaglądamy więc do nowohuckich hoteli robotniczych i na stołówki, do pracowni architektonicznych i izby porodowej, a także bierzemy udział w antyreżimowych demonstracjach. 

„Drzazga. Kłamstwa silniejsze niż śmierć” – Mirosław Tryczyk

Autor książki poznaje na jej kartach mroczny sekret. Ku zaskoczeniu dowiaduje się, że jego dziadek brał aktywny udział w pogromie żydowskim. Wbrew pierwszemu impulsowi i lojalności wobec rodziny stara się zrozumieć, a następnie opisać wydarzenia sprzed kilkudziesięciu lat. Rusza także w Polskę, by znaleźć osoby z podobnymi co on doświadczeniami z niewygodną historią przodków.

Polecane książki mistrzów reportażu

Cesarz – Ryszard Kapuściński

Jedna z najważniejszych książek reportaży Ryszarda Kapuścińskiego, legendarnego polskiego reportażysty i korespondenta prasowego, którego teksty powstawały podczas licznych podróży po świecie, głównie w krajach dotkniętych konfliktami zbrojnymi i kryzysami politycznymi. Dzieła Kapuścińskiego są obowiązkową lekturą dla każdego miłośnika dziennikarstwa.

„Cesarz”, przetłumaczony na dziesiątki języków świata, przedstawia portrety ludzi związanych z dworem ostatniego etiopskiego monarchy, cesarza Hajle Sellasje, który zmarł w 1975 roku. Autor ukazuje ich służalczość, lizusostwo, strach, pazerność, uległość oraz walkę o względy władcy.

„Zdążyć przed Panem Bogiem” – Hanna Krall

Jedna z najważniejszych polskich książek XX wieku, nie tylko wśród reportaży. Od ponad czterdziestu lat „Zdążyć przed Panem Bogiem” pozostaje klasykiem polskiego reportażu i jedną z najbardziej przejmujących opowieści o powstaniu w getcie warszawskim w kwietniu 1943 roku i losach polskich Żydów.

Jeden z najlepszych reportaży powstał na podstawie rozmów z Markiem Edelmanem, lekarzem, który podczas wojny był jednym z przywódców powstania. Edelman opowiada o swoich doświadczeniach z tamtego czasu. O tym, czym jest dla niego godna śmierć i godne życie. Poznajemy także bliżej losy jego towarzyszy oraz innych powstańców i mieszkańców okupowanej Warszawy.

Eichmann w Jerozolimie – Hannah Arendt

Jeden z najważniejszych i najlepszych reportaży XX wieku, którego przesłanie o „banalności zła” jest nadal przejmująco aktualne. Książka przedstawia dramatyczne dzieje procesu Adolfa Eichmanna, mordercy zza biurka, współodpowiedzialnego za Holocaust, choć odrzucającego jakąkolwiek odpowiedzialność za popełnione zbrodnie.

Relacja Hannah Arendt to nie tylko znakomity literacko klasyczny i niezwykle ciekawy reportaż sądowy, lecz także esej o mechanizmie państwa totalitarnego oraz mentalności jego twórców i sług. Autorka nie cofa się zarazem przed postawieniem pytań o istotę postaw Żydów europejskich w obliczu Zagłady.

100/XX. Antologia polskiego reportażu XX wieku. Tom 1, 2 i 3

Licząca sobie ponad dwa tysiące stron antologia, która jest hołdem złożonym polskiej szkole reportażu. Zbiór prezentuje jej najlepszych twórców. Zarówno tych najsławniejszych, jak i tych niesłusznie zapomnianych, a wspólnie tworzących reporterską historię XX wieku.

Na trzy tomy zebrane przez Mariusza Szczygła składa się sto pięćdziesiąt najgłośniejszych, najciekawszych i najlepszych polskich reportaży opublikowanych pomiędzy 1901 a 2000 rokiem. Obowiązkowa lektura dla fanów gatunku.

Gottland – Mariusz Szczygieł

Niezwykle popularny i wznawiany zbiór reportaży poświęconych Czechom, którego autorem jest Mariusz Szczygieł, dziennikarz wielokrotnie nagradzany za swoje książki oraz teksty (w tym prestiżowa nagroda Nike), który od początku lat 90. związany jest z Gazetą Wyborczą.

Zafascynowany życiem i kulturą południowych sąsiadów autor opowiada między innymi o kobiecie, przez którą płakał Goebbels, czy o twórcy największego pomnika Stalina na świecie. Przedstawia też historię siostrzenicy Franza Kafki, a także Marty Kubiszovej, której komunistyczny reżim na 20 lat zabronił śpiewać oraz skasował jej nagrania z radiowych archiwów oraz wiele więcej.

Szczygieł uwidacznia w oczach czytelnika wygórowaną cenę, jaką musieli zapłacić ich bohaterowie za pozornie nieważne decyzje, a także zastanawia się nad znaczeniem tragicznych splotów przypadku i przeznaczenia, które ukształtowały życie całych pokoleń Czechów.

Modlitwa o deszcz – Wojciech Jagielski

Nominowany do wielu nagród bestsellerowy cykl reportaży podróżniczych ukazujący fascynujący obraz Afganistanu − kraju, który wychował mudżahedinów i talibów. Autor to jeden z najbardziej uznanych polskich dziennikarzy, współpracujący między innymi z BBC, Le Monde i Gazetą Wyborczą. Na swoim koncie ma również książki opisujące mniej znane oblicze Czeczenii i Kaukazu, Ugandy oraz RPA.

W „Modlitwie o deszcz”, która była nominowana do nagrody Nike, poznajemy historię oraz mieszkańców Afganistanu, który po zamachach z 11 września pojawił się na ustach całego świata i ponownie stał się areną militarnej interwencji światowego mocarstwa.

Miedzianka. Historia znikania – Filip Springer

Interesujący portret mieszkańców i najnowszej historii Kupferberga/Miedzianki, niewielkiego miasteczka z siedmiowiekową tradycją, które leżało nieopodal Jeleniej Góry. Po zakończeniu II wojny światowej osada zniknęła szybko z map Dolnego Śląska.

Filip Springer, autor wielu reportaży poświęconych architekturze oraz urbanistyce, przez ponad dwa lata szukał odpowiedzi na pytanie, dlaczego do tego doszło. Czy stało się tak na skutek zniszczeń spowodowanych rabunkowym wydobyciem uranu przez Rosjan prowadzonym tutaj w latach 1948-1952? Czy też opowieści o szkodach górniczych zostały wymyślone przez władzę jako pretekst do wyburzenia miasta i ukrycia tajemnicy z przeszłości?